จำแนกจิตโดยองค์มรรค

๑๒๐. อมคฺคงฺคานิ นาเมตฺถ อฏฺฐารส อเหตุกา
ฌานงฺคานิ น วิชฺชนฺติ วิญฺญาเณสุ ทฺวิปญฺจสุ.

"ในจิตเหล่านี้ อเหตุกจิต ๑๘ ชื่อว่า จิตไม่มีองค์มรรค
องค์ฌานย่อมไม่มีในทวิปัญจวิญญาณ ๑๐"

๑๒๑. . เอกํ จิตตํ ทุมคฺคงฺคํ ติมคฺคงฺคานิ สตฺตสุ
จตฺตาลีสาย จิตฺเตสุ มคฺโค โส จตุรงฺคิโก.

(วิจิกิจฉาสัมปยุตต)จิตดวงหนึ่ง มีองค์มรรค ๒ [มิจฉาสังกัปปะ มิจฉาวายามะ )

องค์มรรค ๓ [มิจฉาสังกัปปะ มิจฉาวายามะ และมิจฉาสมาธิ] มีอยู่ในจิต ๗ ดวง
[ทิฏฐิคตวิปปยุตตจิต ๔ โทสมูลจิต ๒ อุทธัจจสัมปยุตตจิต ๑]

องค์มรรค ๔ [สัมมาสังกัปปะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ พวกหนึ่ง
มิจฉาทิฏฐิ มิจฉาสังกัปปะ มิจฉาวายามะ มิจฉาสมาธิ พวกหนึ่ง และสัมมาทิฏฐิ สัมมา-
วายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ พวกหนึ่ง] มีอยู่ในจิต ๔๐ [กามาวจรญาณวิปปยุตตจิต ๑๒ ทิฏฐิ.
คตสัมปยุตตจิต ๔ และมหัคคตจิต ๒๔ เว้นปฐมฌาน)"

[องค์มรรค ๔ คือ สัมมาสังกัปปะ สัมมาวายามะ สัมมาสติ และสัมมาสมาธิ ประกอบในกามา-
วจรญาณวิปปยุตตจิต ๑๒

องค์มรรค ๔ คือ มิจฉาทิฏฐิ มิจฉาสังกัปปะ มิจฉาวายามะ และมิจฉาสมาธิ ประกอบในทิฏฐิ.
คตสัมปยุตตจิต ๔

องค์มรรค ๔ คือ สัมมาทิฏฐิ สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ ประกอบในมหัคคตจิต ๒๔
เว้นปฐมฌาน]

๑๒๒. ปญฺจทฺทสุ มคฺโคปญฺจคิโก มโต
วุตฺโต ทวตฺตึสจิตฺเตสุ. มคฺโค สตฺตงฺคิโกปิ จ.

"มรรคมีองค์ ๕ (สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกับปะ สัมมาวาวามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ)
ตรัสไว้ในจิต ๑๕ ดวง (กามาวจรญาณสัมปยุตตจิต ๑๒ ปฐมฌานจิต ๓)
มรรคมืองค์ ๗ [เว้นสัมมาลังกัปปะ] ตรัสไว้ในจิต ๓๒ ตวง [โลกุตตรจิต ๓๒ (เว้น
ปฐมฌานจิต)]"

๑๒๓. มคฺโค อฏฺฐสุ จิตฺเตสุ มโต อฏฺฐงฺคิโกติ หิ
เอวํ ตุ สพฺพจิตฺเตสุ. มคฺคงฺคานิ สมุทฺธเร.

"มรรคมีองค์ ๘ ตรัสไว้ใน[ปฐมฌานโลกุตตร]จิต ๘ ดวง บัณฑิตพึ่งยกองค์มรรค
ในจิตทั้งหมดอย่างนี้"