ว่าด้วยการสร้างความมั่งคั่งร่ำรวย

คนโง่

ชอบรวยทางลัด จึงจนอย่างรวบรัดเช่นกัน

คนฉลาด

ชอบรวยเชิงระบบ ต้องอิงอาศัยระบบจึงจะรวย
เมื่อระบบล่มก็ต้องล้มไปด้วย

คนเจ้าปัญญา

ชอบรวยด้วยความยินดี จึงรวยในทุกระดับที่มี
ได้ดูดซับคุณค่าของสิ่งที่มีอย่างแท้จริง รวย และ เป็นสุขเสมอ

(มีต่อ)

ว่าด้วยวิถีการดำเนินชีวิต

คนโง่

มักโกงเขากิน กรรมจึงกระหน่ำให้เสียทรัพย์ ยากจนอยู่ร่ำไป
ช้ำมีศัตรูคอยกัดกร่อนตลอดเวลา

คนฉลาด

แข่งขันแย่งกันกินอย่างถูกกฎหมาย
จึงยุ่งยาก และพลาดไม่ได้
เพราะมีคู่แข่งพร้อมย่ำเหยียบเสมอ

คนเจ้าปัญญา

แบ่งปันกันกินตามความพอดี
จึงมีคนช่วยสร้าง ช่วยรักษา และช่วยเสพ
และ มีมิตรร่วมทุกข์ร่วมสุขโดยมาก

(มีต่อ)

ว่าด้วยการบริหารทรัพย์

คนโง่

บริโภคความมีทรัพย์ นั่งนับอย่างเป็นสุขกับการได้มี

คนฉลาด

บริโภคอำนาจของทรัพย์ เป็นสุขกับการที่ได้จับจ่ายใช้สอย

คนเจ้าปัญญา

บริโภคคุณค่าของทรัพย์
เป็นสุขกับการสร้าง รักษา สละ
และ พัฒนาค่าของทรัพย์เป็นคุณสมบัติอื่นที่ยิ่งกว่า

(มีต่อ)

ว่าด้วยคุณค่า

คนโง่

ยึดความชอบ หรือ ความไม่ชอบ เป็นสำคัญ
เขาจึงได้รับความสุข และ ความทุกข์อันบีบคั้น เป็นของตอบแทน

คนฉลาด

ยึดความถูก และ ความผิด เป็นสำคัญ
เขาจึงได้รับศัตรูต่างความคิดเห็นเป็นรางวัล

คนเจ้าปัญญา

ยึดประโยชน์สุขสำหรับทุกฝ่ายในทุกกาลเวลาเป็นสำคัญ
เขาจึงได้รับศรัทธา และ มหามิตรเป็นกำนัล

(มีต่อ)

ว่าด้วยพฤติกรรม

คนโง่

ชอบเรียกร้อง
เขาจึงเป็นที่น่าเบื่อหน่าย
และ น่าสมเพชสำหรับคนทั้งหลาย

คนฉลาด

ชอบต่อรอง
เขาจึงเป็นที่ระแวง ระวังสำหรับคนทั้งหลาย
คบหากันอย่างไม่จริงใจ

คนเจ้าปัญญา

อาสา สละ
เขาจึงเอาชนะใจคนทั้งหลาย
และได้รับความรัก ความนับถือเป็นผลตอบแทน

(มีต่อ)

ว่าด้วยการอวดตน

คนโง่

ชอบอวดตัว
เขาจึงได้รับความหมั่นไส้ การต่อต้าน
และ ความเจ็บปวดเป็นรางวัล

คนฉลาด

ชอบถ่อมตัว
เขาจึงได้รับความเห็นใจ การดูหมิ่น
และการช่วยเหลือเป็นรางวัล

คนเจ้าปัญญา

ย่อมมั่นใจตนแต่ไม่นิยมแสดงตัว
ไม่ยกตน และ ไม่ถ่อมตัว

แต่บริหารสัมพันธภาพเพียงเพื่อผลวางตน
และ สำแดงบทบาทตามหน้าที่

เขาจึงได้รับความเคารพ และ ความเชื่อถือเป็นรางวัล

(มีต่อ)

ว่าด้วยความเก่งกาจ

คนโง่

มัวอวดเก่ง
จึงไม่มีใครเติมความเก่งให้กับเขาอีก

คนฉลาด

ชอบเรียนรู้เพื่อพัฒนาความเก่งให้ยิ่งขึ้น
และเอาความเก่งมาใช้โดยไม่อวด จึงได้ผลงานดี
แต่อาจไม่ทุกเรื่อง และอาจไม่ยั่งยืน

คนเจ้าปัญญา

หาความเก่งไม่เจอ
แต่ทำอะไรก็ยอดเยี่ยมเสมอ

เพราะมองเห็นทุกอย่างในตนและนอกตนเป็นธรรมดา
ทุกคุณสมบัติจึงเป็นปกติ และ ยั่งยืนสำหรับเขา

(มีต่อ)

ว่าด้วยจรรยามารยาท

คนโง่

แข็งกระด้าง
จึงล้มเหลว ดั่งเปลือกไม้ร่วงหล่นลงสู่ดิน

คนฉลาด

ยืดหยุ่น
จึงกระจายตนไปในสถานการณ์ต่างๆ
ดั่งรากไม้แผ่ซ่านไปในผืนปฐพี

คนเจ้าปัญญา

อ่อนโยน
จึงเจริญงอกงาม ดั่งยอดไม้ที่ทะยานขึ้นสู่ที่สูง

(มีต่อ)

ว่าด้วยความรักสัมพันธ์

คนโง่

ชอบขอความรักและความเห็นใจ
แต่มักได้รับความสมเพชตอบแทนเป็นประจำ

คนฉลาด

ชอบให้ความรักความเข้าใจ
และมักได้รับความหวังพึ่งพิงตอบเนื่องๆ

คนเจ้าปัญญา

ชอบให้ปัญญา
ที่จะให้ทุกคนรักและเข้าใจตนเอง
จึงได้รับความนับถือและความมีบุญคุณตอบแทนเสมอ

(มีต่อ)

ว่าด้วยแหล่งมิตรภาพ

คนโง่

ชอบหาเพื่อนจากวงเหล้า หรือแหล่งอบายมุข
จึงได้แต่มิตรเทียม ที่นำภัยมาสู่ชีวิต
และ ต้องแตกแยกกลุ่มแล้วกลุ่มเล่า

คนฉลาด

ชอบหาเพื่อนจากงาน จึงได้มิตรดีร่วมอุดมการณ์
แต่เมื่องานหมดหรือล้มเหลว
มิตรดีเหล่านั้นก็อันตรธานไป
และ บางคนก็ผันมาเป็นศัตรูหรือคู่แข่ง

คนเจ้าปัญญา

ชอบหาเพื่อนจากธรรมสภาวะ

จึงได้มิตรแท้ที่มีรสนิยมเหนือเงื่อนไขทางโลก
ความสัมพันธ์จึงสะอาด และมีแนวโน้มนิรันดร

(มีต่อ)

ว่าด้วยความสัมพันธ์เชิงสร้างสรรค์

คนโง่

มองแต่ความชั่วร้ายในคนอื่น
จึงหยิบยื่นแต่โทษให้แก่กัน
และได้รับความทุกข์ตรมเป้นของกำนัล

คนฉลาด

มองแต่ความดีในคนอื่น
จงหยิบยื่นคุณค่าให้แก่กัน
และได้รับความสุขระคนทุกข์อันประณีต เป็นของกำนัล

คนเจ้าปัญญา

มองทั้งความดีและความชั่วในทุกตัวคน
จึงควบคุมโทษแม้เล็กน้อย ที่อาจเกิดระหว่างกัน

แล้วหยิบยื่นคุณค่าให้เพื่อการพัฒนาร่วมกัน
ปฏิสัมพันธ์ย่อมเป็นไปเพื่อประโยชน์สุขทุกฝ่ายอย่างต่อเนื่อง

และได้รับความเจริญรุ่งเรืองยั่งยืนเป็นกำนัล

(มีต่อ)

ว่าด้วยวัฒนธรรมสัมพันธ์

คนโง่

เห็นอะไรที่ทำสืบๆกันมา ก็ทำสืบๆกันไป
โดยไม่ได้ตรวจสอบประเมินคุณค่าใดๆ จึงผิดๆ ถูกๆ

คนฉลาด

เห็นอะไรที่ทำสืบๆ กันมาก็ยังไม่ทำสืบๆกันไป
ทำการตรวจสอบประเมินคุณค่าก่อน
จึงจะทำสืบๆกันต่อไป
จึงได้ประโยชน์ชัดเจน

คนเจ้าปัญญา

เห็นอะไรที่ทำสืบๆกันมา และ สืบๆกันไป
ก็พยายามพัฒนาต่อเพื่อสิ่งที่ดีกว่า
จึงได้ความเจริญโดยลำดับ

(มีต่อ)

ว่าด้วยการสนองตอบผู้มีพระคุณ

คนโง่

เนรคุณผู้มีบุญคุณ จึงไม่มีใครอยากทำดีกับเขาอีก

คนฉลาด

กตัญญูผู้มีบุญคุณ
จึงมีคนอยากทำดีกับเขามากมาย
ซึ่งต้องตามชดใช้บุญคุณกันไม่รุ้จบ

คนเจ้าปัญญา

ยกระดับผู้มีบุญคุณให้สูงส่งขึ้น
จึงทดแทนบุญคุณกันได้หมด
และผู้มีพระคุณกลายเป็นหนี้บุญคุณ
และพร้อมที่จะให้พระคุณที่ยิ่งกว่า

เกิดวงจรการให้ และการรับที่พัฒนาต่อเนื่อง
ทุกฝ่ายจึงได้ประโยชน์อย่างยิ่ง

(มีต่อ)

ว่าด้วยการจัดการกับปัญหา

คนโง่ :

พอพบกับปัญหาอะไรก็โวยวาย
ก่อให้เกิดปัญหาทางอารมณ์และความสัมพันธ์อีกหลายชั้น
จึงยิ่งเสียหาย

คนฉลาด :

พอพบปัญหาก็วิเคราะห์
เป็นการใช้ความคิดแก้ปัญหา
จึงมักติดบ่วงความคิด วนไปวนมา

คนเจ้าปัญญา :

พอพบปัญหาอะไรก็วางก่อน
พอเป็นอิสระมีอำนาจเหนือกว่าปัญหาแล้ว
จึงจัดการกับปัญหานั้นอย่างเหนือชั้น

(มีต่อ)

ว่าด้วยการบริหารและการปกครอง

คนโง่ :

พยายามบริหารคน
จึงวุ่นวายสับสนตามธรรมชาติของคน

คนฉลาด :

พยายามบริหารประโยชน์สัมพันธ์
จึงยุ่งยากซับซ้อนตามปรารถนาอันไม่สิ้นสุด

คนเจ้าปัญญา :

พยายามบริหารระบบธรรม
จึงสงบลงตัว ณ จุดพอดี

(มีต่อ)