อภิโถ่ อภิถัง
นี่ก็อีกคน เอาแต่พูดคุยในห้อง
เดี๋ยวเอากระดานดำเขี้ยงหัวเลย
พูดไปจนถึง การตรัสรู้แล้ว
ยังจะไปหาบทเรียนที่หนึ่งมาขยายความอีก

กลับไปที่จิตตั้งมั่นซะ
มันตั้งระดับไหนกันเนี่ย จึงได้คอยโน้ม คอยน้าว คอยไปหยิบฉวยโน่นฉวยนี่
สอนไปจนจบถึง ตรัสรู้ สอนไปจนจะถึงนิพพานแล้ว
อาการวอกแวก ปฎิสัมภิทาญาณ จิตมันก็โน้มเข้าไปในนั้น

ที่ให้ไปอ่านอภิธรรมก็เพราะว่า
มัวแต่พูดคุย หาความเข้าใจเรื่องจิตจริงๆจังๆไม่ได้
ถ้าเข้าใจ มันก็ไม่โน้ม ไปส่องหาญาณอะไรหรอก

นี่แหละหนา สังสารวัฎมันหอมหวล
ตั้งจิตไว้ผิดที่ หาความตั้งมั่นจริงๆของจิต ไม่ได้
มันก็เลยหลงวนเวียน ไปโน้ม ไปน้าว
แล้วจะมาคุย ว่า เครื่องมือนี่ รู้เห้นตามเป้นจริงได้ไง

ก็ในเมื่อ ยังตั้งมั่นอย่างจริงๆจังๆ ไม่เป้น
ธรรมเอก ก็ไม่ผุดขึ้นมาให้เห้นหรอก

มัวแต่ไปฝอย เรืองของเจตสิก
เรียนรู้ เข้าใจกันยากเย็นจริงๆ
สอนไปจนถึงจิตตั้งมั่น ธรรมเอกโผล่
สอนไปถึงตรัสรู้
แล้วก็ชี้ไปจนถึงนิพพานแล้ว

ยังจะงมโข่ง กลับไปจุดเทียนเวียนวนอีก
สอบตกซ้ำชั้นไปเลย

ไปหาอาจารย์เรียนใหม่เลย
ขี้เกียจสอนแระ

อย่าพึ่งชี้ นี้ถูก นี้ไม่ถูก
เพราะจะปลูก ผูกฝังจิต คิดงอกงาม
ทุกๆจิต ที่คิดตอบ คิดคำถาม
คือรูปนาม คือวิญญาณ ทั้งนั้นหนอ

อย่าพึ่งชี้ นี้ใช่ นี้ไม่ใช่
ไม่มีใคร ยอมรับภพ เป็นผู้ก่อ
หากจะชี้ ก็พึงชี้ ที่ต้นต่อ
สิ่งลวงล่อ ไม่ให้เห็น เย็นไม่เป็น

ทั้งทดสอบ ทั้งทดลอง มองถี่ถ้วน
สังขารล้วน ชวนให้ติด คิดจริงเล่น
หากไม่เผลอ ก็เป็นเกลอ หยอกล้อเย็น
หากเผลอเล่น กลายเป็นเวร วิบากไป

ผัสสะมี เพราะมีอายะตนะ
มีชนะ เพราะมีแพ้ มีเกิดมีตาย
ส่วนนิพพาน ไม่มีเสีย ไม่มีได้
จะให้อะไรๆ ไปรับรอง ตรองให้ดี...

(เป็นกลอน)

พระโคดมผู้เจริญ ! ด้วยการปฏิบัติอย่างไร
สาวกของพระโคดมจึงจะได้ชื่อว่าเป็นผู้ปฏิบัติตามคำสอน
ปฏิบัติตรงต่อโอวาท ข้ามพ้นความสงสัยไปได้
ไม่ต้องเที่ยวถามใครว่านี่อย่างไร นี่อย่างไร
มีความกล้าหาญ ไม่ต้องเชื่อตามบุคคลอื่นในคำสอนแห่งศาสดาตน ?


อัคคิเวสนะ ! สาวกของเรา ในศาสนานี้ พิจารณาเห็นด้วยปัญญาอันชอบ
ตรงตามที่เป็นจริงอย่างนี้ว่า รูป...เวทนา...สัญญา...สังขาร...วิญญาณ อย่างใดอย่างหนึ่งก็ตาม
ทั้งที่ล่วงไปแล้ว ทั้งที่ยังไม่มา ทั้งที่เกิดอยู่ในบัดนี้ก็ตาม
ที่เป็นภายในก็ตาม ภายนอกก็ตาม หยาบก็ตาม ละเอียดก็ตาม เลวก็ตามดีก็ตาม
ในที่ไกลก็ตาม ในที่ใกล้ก็ตาม
ทั้งหมดนั้น เป็นแต่สักว่า รูป...เวทนา...สัญญา...สังขาร...วิญญาณ,
นั้นไม่ใช่ของเรา, ไม่ใช่เป็นเรา, ไม่ใช่อัตตาของเรา ดังนี้.


บาลี จูฬสัจจกสูตร มู.ม. ๑๒/๔๓๓/๔๐๑. ตรัสแก่นิครนถ์สัจจกะ, ที่ป่ามหาวัน ใกล้เมืองเวสาลี.

เกวัฏฏะ! เรื่องเคยมีมาแล้ว : ภิกษุรูปหนึ่ง ในหมู่ภิกษุนี้เอง เกิด
ความสงสัยขึ้นในใจว่า
“มหาภูตสี่ คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม เหล่านี้ ย่อมดับสนิท
ไม่มีเศษเหลือ ในที่ไหนหนอ” ดังนี้.

(ความว่า ภิกษุรูปนั้นได้เข้าสมาธิ อันอาจนำไปสู่เทวโลก ได้นำเอา
ปัญหาข้อที่ตนสงสัยนั้นไปเที่ยวถามเทวดาพวกจาตุมมหาราชิกา, เมื่อไม่มีใคร
ตอบได้ ก็เลยไปถามเทวดาในชั้นดาวดึงส์,เทวดาชั้นนั้นโยนให้ไปถามท้าวสักกะ,
ท้าวสุยามะ, ท้าวสันตุสิตะ, ท้าวสุนิมมิตะ, ท้าวปรนิมมิตวสวัตตี, ถามเทพพวก
พรหมกายิกา, กระทั่งท้าวมหาพรหมในที่สุด, ท้าวมหาพรหมพยายามหลีก
เลี่ยงเบี่ยงบ่ายที่จะไม่ตอบอยู่พักหนึ่ง แล้วในที่สุดได้สารภาพว่าพวกเทวดาทั้งหลาย
พากันคิดว่าท้าวมหาพรหมเอง เป็นผู้รู้เห็นไปทุกสิ่งทุกอย่าง แต่ที่จริงไม่รู้ใน
ปัญหาที่ว่ามหาภูตรูปจักดับไปในที่ไหนนั้นเลย. มันเป็นความผิดของภิกษุนั้นเอง
ที่ไม่ไปทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้า ในที่สุดก็ต้องย้อนกลับมาเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า).


เกวัฏฏะ ! ภิกษุนั้นได้กลับมาอภิวาทเรา นั่ง ณ ที่ควร แล้วถามเราว่า
“ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ! มหาภูตสี่ คือ ดิน น้ำ ไฟ ลม เหล่านี้ ย่อมดับสนิทไม่มีเศษเหลือ ในที่ไหน?” ดังนี้.

เกวัฏฏะ ! เมื่อเธอถามขึ้นอย่างนี้ เราได้กล่าวกะภิกษุนั้นว่า
แน่ะภิกษุ ! เรื่องเก่าแก่มีอยู่ว่า
...พวกค้าทางทะเล ได้พานกสำหรับค้นหาฝั่งไปกับเรือค้าด้วย.
เมื่อเรือหลงทิศในทะเล และแลไม่เห็นฝั่ง พวกเขาปล่อยนกสำหรับค้นหาฝั่งนั้นไป.
นกนั้นบินไปทางทิศตะวันออกบ้าง ทิศใต้บ้าง ทิศตะวันตกบ้าง ทิศเหนือบ้าง ทิศเบื้องบนบ้าง ทิศน้อย ๆ บ้าง. เมื่อมันเห็นฝั่งทางทิศใดแล้วมันก็จะบินตรงไปยังทิศนั้น,
แต่ถ้าไม่เห็น ก็จักบินกลับมาสู่เรือตามเดิม.

ภิกษุ ! เช่นเดียวกับเธอนั้นแหละ ได้เที่ยวหาคำตอบของปัญหานี้
มาจนจบทั่วกระทั่งถึงพรหมโลกแล้ว ในที่สุดก็ยังต้องย้อนมาหาเราอีก.


ภิกษุ ! ในปัญหาของเธอนั้น เธอไม่ควรตั้งคำถามขึ้นว่า
“มหาภูตสี่คือ ดิน น้ำ ไฟ ลมเหล่านี้ ย่อมดับสนิทไม่มีเศษเหลือในที่ไหน?” ดังนี้เลย, :b42:

อันที่จริง เธอควรจะตั้งคำถามขึ้นอย่างนี้ว่า:
“ดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่หยั่งลงได้ในที่ไหน?
ความยาว ความสั้น ความเล็ก ความใหญ่ ความงาม ความไม่งามไม่หยั่งลงได้ในที่ไหน?
นามรูป ย่อมดับสนิทไม่มีเศษเหลือในที่ไหน? ดังนี้ ต่างหาก.


ภิกษุ ! ในปัญหานั้น คำตอบมีดังนี้:
“สิ่ง” สิ่งหนึ่ง ซึ่งบุคคลพึงรู้แจ้ง เป็นสิ่งที่ไม่มีปรากฏการณ์ไม่มีที่สุด
แต่มีทางปฏิบัติเข้ามาถึงได้โดยรอบ,นั้นมีอยู่.
ใน “สิ่ง”นั้นแหละ ดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่หยั่งลงได้.
ใน “สิ่ง”นั้นแหละความยาว ความสั้น ความเล็ก ความใหญ่ ความงาม ความไม่งามไม่หยั่งลงได้. ใน “สิ่ง” นั้นแหละ นามรูปย่อมดับสนิท ไม่มีเศษเหลือ.
นามรูป ดับสนิทใน “สิ่ง” นี้ เพราะการดับสนิทของวิญญาณ, ดังนี้”. :b42:

...................................................................................................
บาลี เกวัฏฏสูตร สี. ที. ๙/๒๗๗/๓๔๓. ตรัสแก่เกวัฏฏะคหบดี ที่ปาวาริกัมพวัน เมืองนาลันทา.

...ผัสสะดับ เพราะอายะตะนะดับ
อายะตะนะดับ เพราะนามรูปดับ
นามรูปดับ เพราะวิญญาณดับ
วิญญาณดับ เพราะสังขารดับ
สังขารดับ เพราะอวิชชาดับ...


“สิ่ง” สิ่งหนึ่ง ซึ่งบุคคลพึงรู้แจ้ง เป็นสิ่งที่ไม่มีปรากฏการณ์ไม่มีที่สุด
แต่มีทางปฏิบัติเข้ามาถึงได้โดยรอบ,นั้นมีอยู่.

ใน “สิ่ง”นั้นแหละ ดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่หยั่งลงได้.
ใน “สิ่ง”นั้นแหละความยาว ความสั้น ความเล็ก ความใหญ่ ความงาม ความไม่งามไม่หยั่งลงได้.

ใน “สิ่ง” นั้นแหละ นามรูปย่อมดับสนิท ไม่มีเศษเหลือ.

นามรูป ดับสนิทใน “สิ่ง” นี้ เพราะการดับสนิทของวิญญาณ,

ขอบพระคุณครับ ท่านปล่อยรู้

ดังนั้น...ความไม่เข้ายึดมั่นถือมั่น
ในเวทนา ในผัสสะ ในอายะตะนะ ในนามรูป ในวิญญาณ ในสังขาร ใดๆ
ว่าเป็นเรา ว่าเรา ว่าตัวตนของเรา
ในกาลใดๆ ในที่ใดๆ...นี้แหละคือที่สิ้นสุดแห่งทุกข์

ดีละ ดีละ กล่าวอย่างนี้ ก็ ค่อยกลับมา เฉียดญาณ ได้

จะได้ไม่ต้องไป งงงงงวยงวยงงงง กับตัวภาษา ผัสสะดับ เอ๋ มันดับอย่างไรหนอ

เพราะมันไม่ได้ ดับ หาย หรือ หายสูญ มันคนละเรื่อง

เพราะ การมี วิชชา ไม่ได้แปลว่า ปุ๊ป ตูม หู ตา จมูก ปาก ระเบิด หรือ ใช้การไม่ได้

พระท่านที่ประกาศว่า ชาติสิ้นแล้ว พรหมจรรย์อยู่จบ แล้ว ก็เห็นท่านยัง ช่วยประเทศชาติได้

ดังนั้น ผัสสะดับ นี้ ดับอย่างไร ก็ให้เป็นเรื่องของ บุคคลที่จะมี วิชชา ตามความเป็นจริง
เขาพิจาณาได้เฉพาะตน กันไป ส่วนคนที่ยังไม่มีวิชชา ก็เพียงแต่ ตั้งไว้เป็น อธิษฐานเสมอ
กันกับ อธิษฐานทำนิพพานให้แจ้ง หน้าที่มีแค่นั้น พอสำเร็จตามที่อธิฐานตั้งจิตไว้ ก็คง
ได้พิจารณาอาการนั้นไปแบบด้วยกริยา ไม่ใช่ด้วยผัสสะอีก หรือ หากยังเผลอก็อย่างมากก็
ไม่เกิน7ชาติ

จากหนังสือพุทธธรรมหน้า๓๖

.............................

ผัสสะ หรือ สัมผัส แปลตามรูปศัพท์ว่าการกระทบ

แต่มีความหมายทางธรรมว่า การประจวบหรือบรรจบพร้อมกันแห่งอายตนะ อารมณ์ และวิญาณ

พูดอย่างเข้าใจง่ายๆ

ผัสสะก็คือ การรับรู้นั่นเอง

............................................