สมาธิ คือจิตที่นิ่งอยู่ในอารมณ์ใดอารมณ์หนึ่ง เพียงอารมณ์เดียว เป็นการทำเพื่อมุ่งความสงบ
แต่วิปัสนา คือ อาการจิตรับรู้ความเกิดดับ ทุกสิ่งทุกอย่างไม่มีอะไรที่แน่นอน เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป เพื่อให้เราลดละ อัตตา ไม่ยึดติด แม้กระทั่งร่างกาย สักวันเราก็ต้องคืนให้โลกครับ

สมาธิ และ วิปัสสนา เป็นสภาวะธรรม
สมาธิ และวิปัสสนา เป็นเจตสิกธรรม

สมาธิ ประกอบกับจิตใด จิตเป็นสมาธิ จิตนั้นตั้งมั่น ต่ออารมณ์
วิปัสสนา จะต้องเกิดร่วมกับกับจิตที่เป็นสมาธิ เพื่อพิจารณาเห็นแจ้งอารมณ์ เพื่อให้เกิดยถาภูตญาณทัสสนะ