เรามองว่าคนที่มีจิตเมตตานั้น เราคิดว่า คงจะเกิดจากการเห็นทุกข์นั้นแล้วไงล่ะ
พอเห็นผู้อื่นทุกข์ เมตตาจะเกิดทันที โดยไม่ต้องคิด
บางคนเมตตาเกิด แต่ไม่สามารถที่จะช่วยผู้อื่นได้ เค้าก็จะช่วยโดยบอกให้กับผู้ที่ช่วยได้มาช่วย
แต่ถ้าบอกหลายๆคนแล้ว ช่วยไม่ได้
ถึงจะปล่อยวางอุเบกขา นั่นคือช่วยไม่ได้จริงๆ:

ตรงนี้เห็นด้วยกับคุณโฮฯค่ะ แต่.....เมตตาเป็นกิเลสอย่างไรค่ะ
ในเมื่อใจช่วยเค้าให้หลุดพ้นจากความทุกข์ โดยไม่หวังผลตอบแทน
เพราะฉนั้นแล้ว ตัวกิเลสมาแทรกตรงช่วงไหนค่ะ

พี่เต้จำที่คุณน้องเคยบอกเกี่ยวกับเมตตาไม่ได้หรือค่ะ คุนน้องจำได้ว่าคุนน้องเคยแสดงความเห็นเกี่ยวกับเมตตาไปแล้วนี่หน่า ว่าทำไมการที่เรามีเมตตามากๆตัวกิเลศมันจะชอบมาแทรกทำให้จิตเศร้าหมอง

คุณน้องเขียน





ที่จิตเศร้าหมอง เพราะบางครั้งเราไม่ปล่อยวางอุเบกขาไงค่ะ ตรงนี้พี่เต้เคยผ่านมาแล้วค่ะ
เราไปยึดติดที่จะช่วยมากเกินไป พอทำไม่ได้จิตจะเศร้าค่ะ
แต่พอปล่อยวางบ้าง ไม่มีเลยค่ะจิตจะเศร้า

ตอนนี้สุนัขที่พี่เต้ให้อาหาร โดนฆ่าตายเหลือแค่ตัวเดียว โดนตีขาหักแต่วิ่งหนี เลยรอดชีวิตได้
พี่เต้ก็เอาเวลาที่จะต้องเศร้านั้น มาทำอะไรที่เป็นประโยชน์กับพวกเค้าดีกว่า
พวกเค้าจะได้ไปสู่ภพภูมิที่ดีๆ มนุษย์เราช่วยให้สัตว์ได้ไปสู่ภพภูมิที่ดีๆได้ค่ะ
คุณน้องยังจำ เรื่องที่พี่เต้ เล่าเรื่องลูกสุนัขชื่อเป๊ปซี่ ได้หรือปล่าวค่ะ



ขอบคุณค่ะ คุณโฮฯ

เรื่องพรหมวิหารสี่ เป็นเรื่องเกี่ยวกับจิตหรือจิตสังขาร เป็นอาการของจิต

การเห็นผู้อื่นทุกข์ มันไม่ใช่ผู้อื่นทุกข์ แต่เป็นใจเราที่กำลังทุกข์อันมีเหตุ
มาจากสิ่งที่เห็น คนอื่นเขาจะทูกข์หรือไม่ เราไม่สามารถไปรู้ได้เพราะ
จิตใจของคนอื่นกับของเรามันคนล่ะส่วนกัน



ตัวเมตตานั้นแหล่ะคือกิเลส ในความเป็นจริงจิตที่เรียกว่าเมตตามันไม่มี
จิตที่โดนเมตตาบ่งการ จะทำให้เกิด ความสงสาร(กรุณา) ยินดีกับคนอื่น(มุทิตา)
เมื่อเกิดอาการของจิตสองอย่างนี้ย่อมเกิดทุกข์...ทุกข์ไม่ใช่ใจกำลังทุกข์
ทุกข์ในที่นี้ หมายถึงมันเป็นเชื้อทำให้เกิดภพชาติใหม่

ทุกข์มีสองอย่าง ....จิตเป็นทุกข์หมายถึงสังขาร
ทุกข์อีกอย่างคือทุกอริยสัจจ์ เป็นทุกข์จากการเวียนว่ายตายเกิด

ตัวเมตตานั้นแหล่ะคือกิเลส ในความเป็นจริงจิตที่เรียกว่าเมตตามันไม่มี

ทุกข์มีสองอย่าง ....จิตเป็นทุกข์หมายถึงสังขาร
ทุกข์อีกอย่างคือทุกอริยสัจจ์ เป็นทุกข์จากการเวียนว่ายตายเกิด[

กระทู้ไหนค่ะ คุนน้องน่าจะยังไม่เคยอ่าน พี่เต้ก๊อปลิ้งค์ส่งมาให้ทีค่ะ

ถ้าไม่รู้อะไรเสียเลย ก็ดีไปอย่างนะ คือใครพูดอะไรก็สาธุๆๆ ยกคัมภีร์ยกคำพระนั่นนี่มาพูดก็สาธุๆๆ รู้สึกเพลินๆดี

แต่ถ้ารู้แล้วเห็นนะจะรู้สึกเบือหน่าย ปนสลดหดหู่ใจ ที่โฮฮับว่านี่



ก็เดาสุ่มเอาทั้งเพทั้งระยองแถมเกาะเสม็ดด้วย

เมตตาเป็นสังขาร (ขันธ์) ตัวหนึ่ง เป็นคุณสมบัติของจิต ปรุงแต่งจิตให้เป็นไปต่างๆ ให้ดี ให้ชั่ว ให้เป็นกลางๆ สังขาร มี ๕๐ ชนิด ที่รู้จักกันในนามเจตสิกนั่นแหละ

"จิตเป็นทุกข์หมายถึงสังขาร" มั่วเกือบถูก คิกๆๆ เหมือนคนสุ่มปลาในหนองน้ำโครมๆไปเรื่อยๆ เดี๋ยวต้องสุ่มถูกปลามั่งหรอกน่า

ทุกข์ในอริยสัจ หมายถึงทุกข์ที่คนไปยึดติดถือมั่นชีวิตจิตใจ (ธรรมชาติ) นี่เอง จึงทุกข์ (โดยย่อ อุปาทานขันธ์ ๕ เป็นทุกข์) ถ้ารู้เข้าใจก็ไม่ทุกข์

ก็คิดอยู่แล้วว่าจะต้องแบบนี้ ก็เลยพิมพ์เตรียมไว้ (อันที่จริงก็เบื่อนักธรรมแบบมั่วๆนะ แต่ก็เหมือนว่าเป็นแรงบันดาลใจ) นำเฉพาะสังขารขันธ์ (ในขันธ์ ๕ สังขารสำคัญอีกแห่งหนึ่ง คือ สังขารในไตรลักษณ์) ให้ดู


๔. สังขาร ตามหลักอภิธรรม แบ่งเจตสิกเป็น ๕๒ อย่าง ถ้าเทียบกับการแบ่งแบบขันธ์ ๕ เจตสิกก็ไ้ด้แก่ เวทนา สัญญา และสังขารทั้งหมด คือ ในจำนวนเจตสิก ๕๒ นั้น เป็นเวทนา ๑ เป็นสัญญา ๑ ทีเ่หลืออีก ๕๐ อย่าง เป็นสังขารทั้งสิ้น สังขารขันธ์ จึงเท่ากับเจตสิก ๕๐ อย่าง ซึ่งแยกย่อยได้ ดังนี้


๑) อัญญสมานเจตสิก (เจตสิกที่เ่ข้าได้ทั้งฝ่ายดี ฝ่ายชั่ว) ๑๑ (นับครบมี ๑๓ เพระาเวทนา และสัญญาเป็นเจตสิกหมวดนี้ แตะไม่เป็นสังขาร จึงตัดออกไป ) คือ

(๑) สัพพจิตตสาธารณเจตสิก (เจตสิกที่เกิดกับจิตทุกดวง) ๕ คือ ผัสสะ เจตนา เอกัคคตา (สมาธิ) ชีวิตินทรีย์ มนสิการ (จำนวนเิดิม มี ๗ ทั้งเวทนา กับ สัญญา)

(๒) ปกิณณกเจตสิก (เกิดกับจิตได้ทั่วๆไป ทั้งดีฝ่ายชั่ว แต่ไม่ตายตัว) ๖ คือ วิตก วิจาร อธิโมกข์ (ความปักใจ) วิริยะ ปีิติ ฉันทะ

๒) อกุศลเจตสิก (เจตสิกที่เป็นอกุศล) ๑๔ คือ

(๑) อกุศลสาธารณเจตสิก (เกิดกับจิตที่เป็นอกุศลทุกดวง) ๔ คือ โลภะ อหิริกะ อโนตตัปปะ และอุทธัจจะ

(๒) ปกิณณกอกุุศลเจตสิก (เกิดกับจิตที่เป็นอกุศลแต่ไม่ตายตัวทุกครั้ง) ๑๐ คือ โลภะ ทิฏฐิ มานะ โทสะ อิสสา มัจฉริยะ กุกกุจจะ ถีนะ มิทธะ และวิจิกิจฉา

๓) โสภณเจตสิก (เจตสิกดีงาม คือ เกิดกับจิตที่เป็นกุศลและอัพยากฤต) มี ๒๕ คือ

(๑) โสภณสาธารณเจตสิก (เกิดกับจิตดีงามทุกดวง) ๑๙ คือ ศรัทธา สติ หิริ โอตตัปปะ อโลภะ อโทสะ (= เมตตา) ตัตรมัชฌัตตตา (บางทีเรียกอุเบกขา) กายปัสสัทธิ (ความสงบแห่งแห่งนามกาย คือ กองเจตสิก) จิตตปัสสัทธิ กายลหุตา จิตตลหุตา กายมุทุตา จิตตมุทุตา กายกัมมัญญตา จิตตกัมมัญญตา กายปาคุญญตา (ความคล่องแคล่วแห่งนามกาย คือกองเจตสิก) จิตตปาคุญญตา กายุชุกตา (ความซื่อตรงแ่ห่งนามกาย คือ กองเจตสิก) จิตตุชุกตา


(๒) ปกิณณกโสภณเจตสิก (เกิดกับจิตฝ่ายดีงาม แต่ไม่ตายตัวทุกครั้ง) ๖ คือ สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ (รวมเรียก วิรติีเจตสิก ๓) กรุณา มุทิตา (เรียกรวมกันว่า อัปปมัญญาเจตสิก ๒) และปัญญา


ในพระสูตร (เช่น สํ.ข.17/116/74) ตามปกติ ท่านแสดงความหมายของสังขารว่า ไ้ด้แก่ ไ้ด้แก่ เจตนา ๖ หมวด คือ รูปสัญเจตนา สัททสัญเจตนา คันธสัญเจตนา รสสัญเจตนา โผฏฐัพพสัญเจตนา และธรรมสัญเจตนา และว่า เจตจำนงหรือความคิดปรุงแต่ง เกี่ยวกับ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ และธรรมารมณ์

เรื่องพรหมวิหารสี่ เป็นเรื่องเกี่ยวกับจิตหรือจิตสังขาร เป็นอาการของจิต

การเห็นผู้อื่นทุกข์ มันไม่ใช่ผู้อื่นทุกข์ แต่เป็นใจเราที่กำลังทุกข์อันมีเหตุ
มาจากสิ่งที่เห็น คนอื่นเขาจะทูกข์หรือไม่ เราไม่สามารถไปรู้ได้เพราะ
จิตใจของคนอื่นกับของเรามันคนล่ะส่วนกัน



ตัวเมตตานั้นแหล่ะคือกิเลส ในความเป็นจริงจิตที่เรียกว่าเมตตามันไม่มี
จิตที่โดนเมตตาบ่งการ จะทำให้เกิด ความสงสาร(กรุณา) ยินดีกับคนอื่น(มุทิตา)
เมื่อเกิดอาการของจิตสองอย่างนี้ย่อมเกิดทุกข์...ทุกข์ไม่ใช่ใจกำลังทุกข์
ทุกข์ในที่นี้ หมายถึงมันเป็นเชื้อทำให้เกิดภพชาติใหม่

ทุกข์มีสองอย่าง ....จิตเป็นทุกข์หมายถึงสังขาร
ทุกข์อีกอย่างคือทุกอริยสัจจ์ เป็นทุกข์จากการเวียนว่ายตายเกิด

ทุกข์อีกอย่างคือทุกอริยสัจจ์ เป็นทุกข์จากการเวียนว่ายตายเกิด

สังขารทั้งปวง (รวมคนหมดทั้งตัวแล้วทั้งกายและใจ, หรือรูปนาม, ขันธ์ ๕) เป็นอนิจจา ทุกขา อนัตตา เป็นไตรลักษณ์หมดครบทั้งสาม เป็นเรื่องของสภาวะตามธรรมดาของธรรมชาติทั้งนั้น ไม่ต้องมีตัวคนเข้าไปยุ่งเกี่ยว มันก็เป็นของมันอยู่อย่างนั้น จึงไม่มาเข้าในเรื่องของอริยสัจ (ทั้งที่ทุกข์/ทุกขา ก็มีอยู่ในไตรลักษณ์)

ถ้าถามต่อไปว่า แล้วเมื่อไรล่ะ เบญจขันธ์ หรือขันธ์ ๕ หรือชีวิต จึงจะมาเป็นทุกข์ในอริยสัจ ก็ตอบว่า เมื่อมันกลายเป็นเบญจอุปาทานขันธ์ หรือเป็นอุปาทานขันธ์ ๕

อุปาทานขันธ์ ๕ คืออะไร ก็คือ ขันธ์ ๕ ที่มีอุปาทานยึดถือยึดครอง ท่านใช้คำแบบทางการว่า “ประกอบด้วยอาสวะ เป็นที่ตั้งแห่งอุปาทาน” จะว่าขันธ์ ๕ ที่เกิดจากอุปาทาน เป็นที่วุ่นวายของอุปาทาน หรือที่รับใช้อุปาทาน ก็ได้ทั้งนั้น เป็นเรื่องของอวิชชาตัณหาอุปาทาน อันนี้แหละคือ ทุกข์ที่เป็นอริยสัจข้อ ๑ ในอริยสัจ ๔

ฯลฯ ....ใครไปยึดขันธ์ ๕ หรือชีวิตที่ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอนัตตานั้นเข้า ก็กลายเป็นอุปาทานขันธ์ ๕ เกิดเป็นทุกข์ขึ้นมา

พอรู้เข้าใจเบญจขันธ์ หรือบรรดาสังขาร ตามหลักไตรลักษณ์อย่างนี้ เห็นความจริงชัดแล้ว ก็ไม่เกิดเป็นอุปาทานขันธ์ขึ้นมา หรือเลิกเป็นอุปาทานขันธ์ แต่ตรงข้าม กลายเป็นหลุดพ้นอิสระ หมดปัญหา สว่างสดใส เบิกบาน ไม่เกิดมีทุกข์อีกต่อไป

สรุป ก็คือ ทุกข์ในไตรลักษณ์ เราหรือใครจะยกเลิกมันไม่ได้ มันเป็นของมันอยู่อย่างนั้น แต่ทุกข์ในอริยสัจเนี่ยเรายกเลิกได้ เลิกทุกขอริยสัจด้วยความรู้เท่าทันสังขารทั้งหลายทั้งปวง