ขั้นตอนสติปัฏฐาน ๔ กาย เวทนา จิต ธรรม เกิดขึ้น เมื่อมี การโยนิโสมนสิการ นับตั้งแต่ ผัสสะเกิด

เมื่อผัสสะเกิด ผัสสะ-เวทนา-ตัณหา ก่อนจะเกิดภพ ได้แก่ การสร้างเหตุ(มโนกรรม วจีกรรม กายกรรม)

ตราบใดที่ยังมีกิเลส ภพเกิดแล้ว นั่นคือ มโนกรรม ทีนี้จะทำยังไง ที่จะไม่สร้างเหตุออกไป ทางวจีกรรมและกายกรรม ต้องอาศัย โยนิโสมนสิการ คือ ดูตามความเป็นจริง ของสิ่งที่กำลังเกิดขึ้น รู้ตามความเป็นจริง คือ รู้สึกนึกคิดอะไร ยังไง รู้ไปตามนั้น

ขณะที่โยนิโสมนสิการ มรรค ๘ ย่อมเกิดขึ้น ชั่วขณะ เหตุจากการรู้ชัดอยู่ภายในกายและจิต ได้แก่ กาย เวทนา จิต ธรรม

เข้าใจหรือยังว่า ขั้นตอนของสติปัฏฐาน ๔ เกิดขึ้นได้อย่างไร ไม่ใช่แค่นำมาพูดๆ แล้วทำให้เกิดขึ้นมาได้ ต้องมีการ โยนิโสมนสิการ

เช่น เพื่อนร่วมงานด่า เมื่อคิดว่า ตัวเองไม่ผิด ย่อมมีการโต้ตอบ

หรือ เดินไป เผอิญได้ยินเสียง คนกำลังนินทา เมื่อทนไม่ได้ ย่อมเข้าไปโต้ตอบ

หรือ คนข้างบ้าน มายืนด่าอยู่หน้าบ้าน ด่าพ่อแม่เรา เมื่อทนไม่ได้ ย่อมมีการตอบโต้ฯลฯ

การกระทำแบบนี้ เรียกว่า อโยนิโสมนสิการ


การสร้างวเหตุของการตัดภพตัดชาติ ณ ปัจจุบัน ขณะๆๆๆๆๆ ทำตรงนี้ คือ หยุดสร้างเหตุทั้งปวง ไม่ตอบโต้ออกไป ถึงแม้ว่า เราคิดว่า ไม่ผิดก็ตาม แม้กระทั่งในเหตุอื่นๆด้วย

เมื่อไม่มีการตอบโต้ออกไป อีกฝ่ายจะด่าไปทั้งปีทั้งชาติไหม ไม่มีเลย หากไม่ไปสานต่อ

พระอานท์ ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า " น่าอัศจรรย์ พระเจ้าข้า! ไม่เคยมีแล้ว
พระเจ้าข้า! ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ! ก็ปฏิจจสมุปบาทนี้ เขาร่ำลือกันว่าเป็นธรรมลึก๒ด้วย ดูท่าทางราวกะว่า
เป็นธรรมลึกด้วย แต่ปรากฏแก่ข้าพระองค์เหมือนกับเป็นธรรมตื้น ๆ".

ดูก่อนอานนท์! [color=#FF0000]อย่ากล่าวอย่างนั้น. ดูก่อนอานนท์! อย่ากล่าว
อย่างนั้น. ก็ปฏิจจสมุปบาทนี้ ลึกซึ้งด้วย มีลักษณะดูเป็นธรรมลึกซึ้งด้วย.
ดูก่อนอานนท์! เพราะไม่รู้ เพราะไม่รู้ตามลำดับ เพราะไม่แทงตลอด ซึ่งธรรมคือ
ปฏิจจสมุปบาทนี้ (จิตของ) หมู่สัตว์นี้ จึงเป็นเหมือนกลุ่มด้วยยุ่ง ยุ่งเหยิงเหมือนความยุ่ง
ของกลุ่มด้ายที่หนาแน่นไปด้วยปม พันกันยุ่งเหมือนเซิงหญ้ามุญชะ และหญ้าปัพพชะ
อย่างนี้; ย่อมไม่ล่วงพ้นซึ่งสงสาร ที่เป็นอบาย ทุคติ วินิบาตไปได้.[/color].....................................

ดูก่อนราชกุมาร! ความคิดข้อนี้ได้เกิดแก่เราว่า "ธรรมที่เราบรรลุแล้วนี้
เป็นธรรมอันลึก สัตว์อื่นเห็นได้ยาก ยากที่สัตว์อื่นจะรู้ตาม เป็นธรรมระงับและ
ประณีตไม่เป็นวิสัยที่จะหยั่งลงง่าย ๆ แห่งความตรึก เป็นของละเอียด เป็นวิสัยรู้ได้เฉพาะบัณฑิต.
ก็สัตว์เหล่านี้ มีอาลัยเป็นที่มายินดี ยินดีแล้วในอาลัย เพลิดเพลินแล้วในอาลัย;
สำหรับสัตว์ผู้มีอาลัยเป็นที่มายินดี ยินดีเพลิดเพลินในอาลัยนั้น ยากนักที่จะเห็นสิ่งนี้
คือ ปฏิจจสมุปบาท กล่าวคือความที่สิ่งนี้ ๆ เป็นปัจจัยแก่สิ่งนี้ ๆ (อิทปฺปจฺจยตา
ปฎิจฺจสมุปฺปาโท); และยากนักที่จะเห็นแม้สิ่งนี้ คือนิพพาน อันเป็นธรรมเป็นที่สงบ
ระงับแห่งสังขารทั้งปวง เป็นธรรมอันสลัดคืนซึ่งอุปธิทั้งปวง เป็นที่สิ้นไปแห่งตัณหา

เป็นความจางคลาย เป็นความดับไม่เหลือแห่งทุกข์. หากเราพึงแสดงธรรมแล้วสัตว์อื่น
ไม่พึงรู้ทั่วถึง ข้อนั้นจักเป็นความเหนื่อยเปล่าแก่เรา, เป็นความลำบากแก่เรา". โอ,
ราชกุมาร! คาถาอันน่าเศร้า (อนจฺฉริยา) เหล่านี้ ที่เราไม่เคยฟังมาแต่ก่อน ได้ปรากฏ
แจ่มแจ้งแก่เราว่า:-
"กาลนี้ ไม่ควรประกาศธรรมที่เราบรรลุได้แล้วโดยยาก.
ธรรมนี้ สัตว์ที่ถูกราคะโทสะปิดกั้นแล้ว ไม่รู้ได้โดย
ง่ายเลย. สัตว์ผู้กำหนัดแล้วด้วยราคะอันความมืด
ห่อหุ้มแล้ว จักไม่เห็นธรรมอันไปทวนกระแส อันเป็น
ธรรมละเอียด ลึกซึ้ง เห็นได้ยาก เป็นอณู" ดังนี้.

เพราะ เราคือ เจ้าอวิชชา ใช่ป่าว

Like ให้คุณเอกอน เลย ต้องรีบไปเพิ่มความเพียร ยิ่งขึ้น จะได้เห็นหน้า ตัวอวิชชาในชาตินี้

นี่คือ เหตุ ของ วลัยพร





นี่คือ เหตุของพระอานนท์

และนี่คือ เหตุของคุณฝึกจิต ที่นำมาโพส

คนละเรื่อง คนละเหตุกัน



ที่พระผู้มีพระภาค ทรงตรัสกับพระอานนท์เช่นนั้น เพราะ พระอานนท์ ไม่ได้รู้ด้วยตนเอง พระองค์จึงทรงตรัสเช่นนั้น


เหตุของคุณฝึกจิต อ่านแล้วเข้าใจยังไง ย่อมนำมาอ้างอิงเช่นนั้น

เหตุของ วลัยพร เป็นเพียงสัญญา สัญญาที่ ขุดแคะงัดแงะขึ้นมา ที่เกิดขึ้นเองจากสภาวะ แล้วใส่ปริยัติลงไป เท่านั้นเอง

เพราะวลัยพร ไม่รู้ทั้งปริยัติ ไม่รู้ทั้งอภิธรรม มีแต่การปฏิบัติ ต่อเนื่องเป็นหลัก สิ่งที่เขียนๆลงไป เป็นเพียงสัญญา ที่เกิดขึ้น ขณะจิตตั้งมั่นอยู่

วลัยพรรู้แต่เพียงว่า ภพชาติหรือการเวียนว่ายตายเกิดในวัฏฏสงสาร ทำยังไง ถึงจะทำให้ภพชาตินั้นๆ สั้นลง นี่คือ สิ่งที่เรียกว่า ปัญญา เพราะ รู้แล้วจบ ไม่กระทำต่อ

ผิดกับอวิชชา มีแต่สัญญา รู้แล้ว มีแต่ยึด มีแต่สร้างๆๆๆๆๆ สร้างเหตุของการเกิดภพชาติปัจจุบัน ให้เกิดขึ้นเนืองๆ ณ ปัจจุบัน ขณะๆๆๆ เป็นเหตุของการเวียนว่ายตายเกิดในภพชาติวัฏฏสงสาร ตายแล้วเกิด ซ้ำซากๆๆๆๆๆๆๆ อยู่อย่างนั้น เบื่อกันบ้างไหม

สำหรับวลัยพร ยิ่งกว่าเบื่อ เห็นแล้วอยากจะอ้วกๆๆๆๆๆๆๆ ที่อยู่ทุกวันนี้ มีแต่ความเบื่อหน่าย เห็นแต่เหตุ เห็นแต่การตายและเกิดซ้ำซาก

เกิดมาแล้ว ก็โง่ โง่มาก่อนที่จะรู้ โง่แล้วหลงก่อนที่จะรู้ หลงสร้างเหตุ กว่าจะรู้ล่ะ เห็นไหม ชีวิตมีแต่เรื่องซ้ำซาก เดิมๆซ้ำๆ ดีใจ-เสียใจ สุข-ทุกข์ ดี-ชั่วฯลฯ นั่นแหละ คือ ความโง่ที่ยังมีอยู่

ติดดี เหมือนคนท้องเสีย เดินไปขี้ไป หลงคิดว่าขี้เป็นทอง กอบขี้ขึ้นมาอีก ขี้แตกแค่ตัวเองไม่พอ เอาขี้ที่หลงคิดว่าทอง เที่ยวแจกจ่ายชาวบ้าน คนที่สร้างเหตุมาด้วยกัน ก็หลงหอบเอาขี้นั้นไปต่อ คนที่ไม่มีเหตุร่วมกัน เขาก็เมินหน้าหนี ขี้ทั้งนั้น ทองที่ไหน

คนที่รู้แล้ว เขาไม่มาเสียเวลากับขี้หรอก ขี้แล้วทิ้งเลย ต่อให้เห็นเป็นทอง เขาก็ทิ้ง เพราะ เป็นเพียงแค่ทองปลอม ถูกแดด ถูกฝนนานเข้า ทองมันก็เปลี่ยนสภาพ โถที่แท้หลงหอบ หลงเก็บมาตั้งนาน ที่แท้ ขี้ดีๆนี่เอง

ภพ(สุคติ ทุคติ) ที่เกิดขึ้นมาใหม่ แล้วแต่เหตุปัจจัย ขณะจุติ จิตนึกคิดสิ่งใดอยู่(สังขาร) ย่อมไปตามเหตุปัจจัยนั้น (วิญญาณขันธ์) ถ้าหมดเหตุ ก็ไม่ต้องเกิด ถ้ายังมีเหตุ(วิญญาณขันธ์ เป็นสเหตุกะ เป็นอเหตุกะ) ได้แก่ อวิชชา ก็เวียนว่ายตายเกิดในวัฏฏสงสารต่อไป(๓๑ ภูมิ)

แตกต่างตรงนี้ ระหว่าง ปัญญา กับ อวิชชา