โฮฮับ บอกว่า นิพพานมีทั้งที่เป็นสภาวะธรรม และไม่เป็นสภาวะธรรม

ถามโฮฮับต่อ
อนัตตา มีสภาวะธรรมอย่างไร?

สัพเพธัมมา อนัตตา
ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา

สังขตธรรมก็เป็นธรรม
อสังขตธรรมก็เป็นธรรม

ทั้งหมดล้วนเป็นอนัตตา
ไม่ใช่อัตตา
ไม่ใช่ตัวเรา ไม่ใช่ของเรา
ไม่สามารถบังคับควบคุมได้ตามต้องการ

ปัญญาก็เป็นสภาวะธรรมย่อมเป็นอนัตตาเช่นกัน

ปัญญาจัดเป็นสังขารเจตสิก

การจะรู้สภาวะธรรมได้บุคคลจะต้องมีปัญญาหรือมีญานรู้เหตุปัจจัย
มันไม่ใช่มาบอกว่า สภาวะธรรมเป็นอย่างโน้นอย่างนี้ การพูดเช่นนี้ล้วนแล้วแต่เป็นบัญญัติ
ผู้ที่มีปัญญาสัมมาทิฐิแล้ว เขาจะคุยเรื่องสภาวะธรรม เขาจะคุยแต่เหตุปัจจัยที่ทำให้เกิดสภาวะนั้นๆ
การพูดถึงเหตุปัจจัยจะทำให้คู่สนทนาที่มีปัญญาเข้าใจ ความหมายของสภาวะธรรมที่อีกฝ่ายต้องการสื่อ

ที่ถามมาว่า อนัตตามีสภาวะธรรมอย่างไร ก็ขอตอบว่า...
อนัตตาเป็นสภาวะธรรมที่มีเหตุปัจจัยสองเหตุปัจจัย จึงทำให้สภาวะธรรมของอนัตตามีสองสภาวะ

นั้นคือ อนัตตาอันมีเหตุปัจจัยมาจาก การเกิดขึ้นตั้งอยู่และดับไป
และอนัตตาอันมีเหตุมาจาก ไม่มีการเกิดดับ เมื่อตั้งอยู่ไม่มีการแปรปวน

ดังนั้นอนัตตาจึงเป็นสองสภาวะธรรมที่แตกต่างตามเหตุปัจจัย

แนะนำเช่นนั้นถ้าจะถามถึงสภาวะธรรม ดูที่กายใจของตัวเองประกอบไปด้วย
เพราะสภาวะธรรมของใครก็ของคนนั้น ถ้าเช่นนั้นจะถามเป็นเรือแล่นวนในอ่างแบบนี้
ก็ขอให้สำเหนียกว่า การปฏิบัติธรรมไม่ต้องใช้แผนที่ แต่ใช้กายใจตัวเองนั้นแหล่ะ

เพราะเราไม่ยอมให้ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา
ทำให้ไม่ยอมปล่อยวาง อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา เหมือนกับที่ว่า รู้แล้วยังไม่ยอมปล่อย

ดังนั้นการไม่ยอมปล่อยวางสังขตธรรมจึงเป็นอัตตา

การที่จะให้ธรรมทั้งมวลเป็นอนัตตา
จะต้องปล่อยวางสังขารที่เป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ลงเสียก่อน
จึงจะเรียกว่า ธรรมทั้งมวลเป็นอนัตตาได้

ตามสบายโฮฮับ
นอนกอด อนัตตาสองสภาวะ ต่อไปนะโฮฮับ

การไม่ยอมปล่อยวางคืออุปาทาน
ไม่ยอมปล่อยวางขันธ์คืออุปาทานขันธ์

ขันธ์ เป็นไตรลักษณ์
อุปาทานขันธ์ก็เป็นไตรลักษณ์
อุปาทานก็เป็นไตรลักษณ์
ไตรลักษณ์มีอนิจจังทุกขังอนัตตา
อุปาทานก็เป็นอนัตตา
ธรรมทั้งปวงเป็นอนัตตา

เพราะมีตัณหาเป็นปัจจัยอุปาทานจึงมี
ตัณหาหมด อุปาทานก็หมดด้วย

การไม่ยอมปล่อยวาง........ไม่ใช่อุปาทาน
การไม่ยอมปล่อยวางตัณหา......จึงเกิดขันธ์หรืออุปาทานขันธ์

ทั้งอุปาทานและขันธ์เป็นธรรมคนละส่วนกัน
อุปาทานเป็น.......ธรรมฐิติ(ปฏิจจสมุบาท อิทัปปัจยตา)
ขันธ์ห้าเป็น......ธรรมนิยาม


การไม่ยอมปล่อยวางตัณหาจึงทำให้เกิดอัตตา และตัวอัตตาที่แท้ก็คือ.....
อุปาทานขันธ์ห้า

ขันธ์และอุปาทานขันธ์เป็นตัวเดียวกัน เป็นไตรลักษณ์

แต่อุปาทานไม่ใช่ไตรลักษณ์ อุปาทานไม่ใช่สังขาร
อุปาทานเป็นธรรมชาติ อยู่ในหลักแห่งธรรมฐิติ
จะมีเราหรือไม่มีเราอยู่ อุปาทานหรือธรรมฐิติก็ยังคงอยู่

อุปาทานเป็นธรรมฐิติ จึงเป็นอนัตตา
ขันธ์ห้าหรืออุปาทานขันธฺ์ เป็นธรรมนิยาม จึงเป็น อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

ทั้งตัณหาและอุปาทาน ล้วนแล้วแต่เป็นธรรมฐิติ
ธรรมฐิติหรือปฏิจจสมุบาท(อิทัปปจยตา) เป็นธรรมชาติ
พระพุทธองค์ ทรงตรัสว่า แม้ความมีอยู่หรือไม่มีอยู่ของพระองค์ ธรรมฐิติก็ยังคงอยู่

สิ่งที่ต้องทำให้หมดไปนั้นก็คือ.....ขันธ์ห้าหรืออุปาทานขันธ์

คุณโฮฮับ

ถ้าการทำให้หมดไปหมายถึง วาง ปล่อย ไม่ยุ่ง ไม่เอากะมัน
ผมพอจะเข้าใจที่คุณโฮฮับกล่าวได้ครับ

แต่ถ้าไม่ใช่ ก็รบกวนคุณโฮ อธิบายในสิ่งที่กล่าวเพิ่มเติมครับ

ความหมายของการทำให้ขันธ์ห้าหมดไป ไม่ใช่ไปทำตรงขันธ์ห้านะครับ
ขันธ์มันเกิดตามเหตุปัจจัย เมื่อเหตุดับหรือไม่มีเหตุมันก็ไม่มีขันธ์ห้า
ดังนั้นการไม่ให้เกิดขันธ์ห้าเราจึงต้องดับเหตุที่ทำให้เกิดขันธ์ห้า

และเหตุที่ทำให้ขันธ์ห้าก็คือ...
สังโยชน์และตัณหา สังโยขน์เป็นสิ่งที่ตามติดเราในภพชาติ แต่ตัณหาเป็นธรรมชาติ
การที่ขันธ์ห้าจะเกิดได้นั้นสังโยชน์และตัณหา จะต้องแสดงอาการร่วมกัน
หรือเรียกว่าเป็นปัจจัยร่วมกัน .....
ความหมายของปัจจัยร่วมก็คือ จะขาดตัวใดตัวหนึ่งไม่ได้
การทำงานต้องทำร่วมกัน

การที่จะไม่ให้มีขันธ์ห้า เราต้องดับเหตุที่ทำให้เกิดขันธ์ห้า เหตุก็คือสังโยชน์และตัณหา
ตามที่ได้บอกว่า ตัณหาเป็นธรรมชาติ เป็นสิ่งที่นอกกายใจ(เรารับมันโดยผัสสะ)
เมื่อมันเข้ามาร่วมกับอนุสัยสังโยชน์ในใจเรา นั้นแหล่ะมันจึงเป็นเหตุปัจจัยร่วม
ทำให้เกิดขันธ์ห้า

เมื่อตัณหาผ่านมาทางผัสสะก็เข้ามาร่วมกับสังโยชน์ที่อยู่ในกายใจเรา
สังโยชน์ที่อยู่ในกายใจเรา ถ้ายังไม่เป็นปัจจัยร่วมกับตัณหา เราเรียกว่า....
อนุสัยกิเลสหรือขันธสันดาน

ตัณหาเป็นธรรมชาติภายนอกกายใจ อนุสัยสังโยชน์ เป็นกิเลสที่จมแช่ในกายใจ
ดังที่กล่าวมาตัณหาเป็นธรรมชาติ จะมีเราหรือไม่มีเรา
มันก็คงยังเป็นตัณหาเป็นธรรมชาติอยู่อย่างนั้น

เหตุปัจจัยที่จะต้องดับและสามารถดับได้นั้นก็คือกิเลสในใจหรืออนุสัย(สังโยชน์)
ซึ่งวิธีการดับอนุสัยสังโยชน์นั้น พระพุทธองค์สอนให้ใช้...
สติปัฏฐานสี่ ธรรมหนึ่งในโพธิปักฯ

จากคำพูดของคุณโกเมศวร์ .......




ถ้าการทำให้หมดไปหมายถึง.....อนุสัยสังโยขน์

วาง ปล่อย ไม่ยุ่ง ไม่เอากะมัน......ตัณหา

คุณโฮฮับ

ขอบคุณมากครับ
คงได้สนทนากันอีก