เห็นจิตด้วยจิต ฝึกจิตด้วยจิต จับจิตด้วยจิต นี้ยากกว่าจับปลา จับปลานั้น คนจับปลา แต่นี่จิตจับตัวเอง คือ เกิดความรู้ขึ้นในจิตจนจิตรู้จักตัวเอง จัดการกับตัวเอง มันจึงยาก จิตเกิดความรู้ขึ้นในจิต แต่เรียกเห็นจิตด้วยจิต

จิตพบจิต มันก็หยุดดิ้น เพราะมีความรู้จักตัวเอง ว่าเป็นอย่างไร หรือควรจะเป็นอย่างไร ตามปรกติ ไม่รู้จักจิต จึงมีแต่เพ้อฝัน หรือถึงกับละเมอทำอะไรต่างๆ ดังที่ทำอยู่ทั่วไป

ท่านพุทธทาสภิกขุ

เชิญทุกท่านร่วมโพสต์ข้อความเกี่ยวกับจิตในความคิดของท่านหรือตามที่ท่านได้ศึกษามาจากครูบาอาจารย์ว่าครูบาอาจารย์แต่ละท่านที่ท่านได้ศึกษาได้ให้ความหมายของจิตว่าอย่างไรบ้างเพื่อให้ความรู้กับผู้สนใจในการศึกษาธรรมเกี่ยวกับจิต

ท่านกรัชกายเขียนว่า

จิตในพระอภิธรรม คือ วิญญาณในพระสูตร

จิตหรือวิญาณคือหนึ่งในขันธ์ห้า

การดับขันธ์ปรินิพพานหมายถึงดับหมดทั้งขันธ์5 ใช่หรือไม่ครับ

เมือคนเราจุติแตกดับจะดับแค่รูป แต่ขันธ์4ยังคงอยู่เพราะมีวิญญาณไปปฏิสนธิใช่หรือไม่ครับ

และอย่างนี้เรียกว่า สัสสตทิฏฐิหรือไม่

จิตมี 2 จิต
1. จิตเก๊ หรือ จิตในพระอภิธรรม จิตในปฏิจจสมุปบาท จิตตัวนี้เป็นจิตติดอวิชชา
2. จิตแท้ หรือ จิตประภัสสร หรือจิตพุทธะ หรือจิตนิพพาน จิตตัวนี้เป็นจิตไม่มีอวิชชา

จิตเก๊ หรือ จิตในพระอภิธรรม จิตในปฏิจจสมุปบาท บางที่เรียกกันว่า วิญญาณ(ไม่บริสุทธิ์)
จิตแท้ หรือ จิตประภัสสร หรือจิตพุทธะ บางที่เรียกกันว่า วิญญาณ(บริสุทธิ์)

สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต) พรหมรังษี

"นิพพาน คือว่างจากกิเลส จิตวิญญาณของพระอรหันต์ไม่สูญ ที่
วิญญาณสูญนั่นคือ วิญญาณในขันธ์ ๕ เท่านั้น "

วิญญาณหรือจิตจึงมี 2 ตัว คือ 1. จิตวิญญาณ(ไม่บริสุทธิ์) ตัวนี้สูญไปได้
2. จิตวิญญาณ(บริสุทธิ์) คือ จิตวิญญาณพระอรหันต์ ตัวนี้ไม่มีวันสูญ

หลวงปู่ฝั้น อาจาโร

"จิตวิญญาณมันไม่ใช่ของแตกของทำลาย แลไม่ใช่ของสูญหาย
พระพุทธเจ้าสอนให้จิตมันเที่ยง เหมือนพระนิพพานเป็นของเที่ยง ไม่แปรผัน ยักย้าย สิ่งใดไม่เที่ยงสิ่งนั้นเป็นทุกข์ "

นี่คือ จิตวิญญาณของพระอรหันต์ในนิพพาน เที่ยง จึงไม่ทุกข์
จิตวิญญาณของปุชน ไม่เที่ยง ผันแปรไม่เรื่อย จึงเป็นทุกข์

ยึดเอาปัจจุบันเป็นที่ตั้ง ไม่ว่า กิน เดิน นั่ง ทุกสิ่งทุกอย่าง อยู่ที่ลมหายใจตรงปลายจมูกทั้งสิ้น

คุณ"mes" ครับ


ขออนุญาตตอบนะครับ

จิตในพระอภิธรรม คือ วิญญาณในพระสูตร .... ถูก จิตวิญญาณในพระสูตรเป็นวิญญาณที่มีอวิชชา ไม่บริสุทธิ์

จิตหรือวิญาณคือหนึ่งในขันธ์ห้า...พูดเช่นนี้ไม่ได้ เพราะวิญญาณในขันธ์ 5 คือ วิญญาณขันธ์ แต่มีวิญญาณอีก
ตัวหนึ่งคือ วิญญาณธาตุ เจตภูต วิญญาณที่ตายคือวิญญาณขันธ์ วิญญาณธาตุนั้นไม่เคยตาย มีแต่เวียนว่ายตาย
เกิด และนิพพานไป

การดับขันธ์ปรินิพพานหมายถึงดับหมดทั้งขันธ์5 ใช่หรือไม่ครับ...ถูก แต่คุณต้องเข้าใจว่า วิญญาณธาตุเป็นสิ่ง
ที่ไม่ได้ดับไปด้วย เพียงแต่ตอนนี้มันบริสุทธิ์ ไม่มีกิเลส ตัณหา อวิชชา

เมือคนเราจุติแตกดับจะดับแค่รูป แต่ขันธ์4ยังคงอยู่เพราะมีวิญญาณไปปฏิสนธิใช่หรือไม่ครับ...ไม่เข้าใจคำ
ถาม รู้แต่ว่า เมื่อคนเราจุติ(เกิด) ก็คือวิญญาณธาตุดวงเดิมของเรา ไปสิงสู่กับรูปใหม่ และมันได้copyรูปใหม่นั้น
เป็นร่างของตนเอง สิ่งที่วิญญาณธาตุสร้างขึ้น ก็คือแผ่นcopyนั่นคือวิญญาณขันธ์ พอคนเราตาย รูปและนาม
(วิญญาณขันธ์)ก็ตายไป แต่ไอ้ตัววิญญาณธาตุมันไม่ได้ตายไปด้วย ยังคงวนเวียนอยู่ในสวรรค์นรกฯลฯต่ต่อไป

และอย่างนี้เรียกว่า สัสสตทิฏฐิหรือไม่...สัสสตทิฏฐิ = ความเห็นผิดว่า ความเห็นว่า โลกเที่ยง สิ่งทั้งปวงมีอยู่
เที่ยง เป็น อัตตา ทั้งๆที่ไม่มีอะไรใน 3 ภพที่เที่ยง พวกมันเป็นอนัตตา มีสิ่งเดียวที่เที่ยง และเป็นอัตตา คือ
นิพพาน

เมื่อจิตเห็นอนัตตา มันก็
สะอาดเอง
สว่างเอง
สงบเอง
หลุดพ้นเอง โดยไม่ต้องไปล้างมัน

จิตหลุดพ้นจากการครอบงำของอวิชชา ,
ไม่ใช่อัตตา,กล่าวอีกอย่างหนึ่ง มันหลุดพ้นจากอัตตาหรืออุปาทานนั่นเอง
จิตจึงสะอาด สว่าง สงบ เสรี จิตติด อัตตา ด้วยอวิชชา
แล้วหลุดด้วยวิชชา
ท่านพุทธทาสภิกขุ

จิตเกิดดับเร็วมาก แต่เราคิดว่ามีดวงเดียว เพราะความต่อเนื่องของมัน

เหมือนหลอดไฟมันกระพริบต่อเนื่องไม่ขาดสาย เราจึงเห็นเหมือนกับว่าไม่เคยดับ

จริงๆแล้วตัวเราไม่มี เหมือนกับถามว่า ตัวเราสมัยเด็ก กับปัจจุบันนี้เป็นคนเดียวกันหรือไม่

คนเราหากพัฒนาจิตอย่างดีก็ประเสริฐได้ดังพระพุทธเจ้า เทวดา หรือพรหม

ยังต้องเคารพบูชา แต่หากปล่อยให้รกรุงรังด้วยกิเลส ก็จะสามารถเลวทรามได้ยังกับสัตว์นรก

ธรรมชาติของจิตสามารถทำให้เจริญหรือเลวทรามได้ การฝึกจิตเป็นการดี จิตที่ฝึกดีแล้วนำสุขมาให้

เรื่องจิตนี้ ผมคิดแล้วก็ปวดหัว
ยิ่งพยามหาคำตอบให้ละเอียดเด็ดขาดยิ่งปวดหัว

แนวทางแรก ... จิตแท้ไม่ได้เกิดดับ มีแต่เจตสิกที่เกิดดับ
แนวทางที่สอง ... จิตเกิดดับพร้อมเจตสิก

ตัวเราก้ได้แต่ฟัง เพราะไม่เห็นจริง ไม่รู้ว่าเข้าใจผิดตรงไหนอย่างไร
ตรวจคำตอบเองไม่ได้


ผมจึงคิดว่า รู้แค่หน้าที่ต่อจิต เป้นอันใช้ได้แล้ว
กล่าวคือ รู้ให้ทัน จับให้ได้ มีสติให้ทันว่า
มีสิ่งหนึ่งมันเกิด-มันกำลังตั้งอยู่-มันดับ ก็พอแล้วล่ะคับ

อาจารย์ต่างๆที่ผมนับถือสอนว่า ให้เราดูไปอย่างนี้ มีสติทันไปอย่างนี้
ซึ่งเป็นการที่ทำให้จิตได้ระลึกรู้ทันไตรลักษณ์ของจิต
พูดให้ง่ายขึ้นคือพยามสังเกตุรู้ทันพฤติกรรมของจิต
ว่าจิตทำอย่างไรแล้วเกิดทุกข์ ทำอย่างไรเกิดสุข ทำอย่างไรแล้วเฉยๆ
เราก้ต้องการแค่นี้ มีหน้าที่แค่นี้

ดูพฤติกรรมที่เป้นเหตุแห่งทุกข์พวกนี้ไปเรื่อยๆ เป็นร้อยเป็นล้านครั้ง
และหลังจากที่มันเห็นความจริงเหล่านี้ซ้ำๆ จนชินชาเบื่อหน่าย
แล้วจิตมันยอมรับความจริงของมันเอง
เพราะมันได้พบอริยะสัจคือรู้เหตุแห่งทุกข์ ว่าบทบาทไหนของจิตคือสมุทัย
แล้วจิตจะ... ปฏิรูป/ปฏิวัติ/ ตัวมันเอง (สำเร็จโสดาปัตติผล)

มีชื่อหนังสือเล่มหนึ่ง ผมชอบมาก คือชื่อ "รู้แค่นี้พอ"
วลีนี้มันกินใจความลึกซึ้งดีมากๆเลยครับ
เรารู้แค่เท่าที่ต้องใช้พอแล้ว
ถ้าข้ามฝั่งได้ปลอดภัยแล้วอยากจะรู้มากขึ้นค่อยว่ากันยังไม่สาย

ไม่เห็นต้องงงเลย ก็มันมี 2 จิตยังไงล่ะ
1. จิตแท้ที่ไม่เกิดไม่ดับ ตัวนี้เป็นอสังขตธาตุ ดำรงอยู่ชั่วนิรันดร
2. จิตเก๊ที่เกิดดับ ตัวนี้เป็นสังขตธาตุ เกิดดับพร้อมกับเจตสิก

จิตแท้มันซ่อนอยู่ในจิตเก๊
นิพพานจิตมันซ่อนอยู่จิตเก๊(จิตในปฏิจจสมุปบาท) พระพุทธเจ้าจึงแยกจิตแท้เป็นนิพพาน จิตเก๊เป้นจิต+เจตสิก

จิต คือธรรมชาติที่รู้อารมณ์ อารมฺณํจินฺเตตีติจิดฺตํ มีการรับอารมณ์อยู่เสมอ ชื่อว่าจิต

จิต คือนักเดินทาง.....มีนิพพานเป็นจุดหมายเหมือนกันหมด