สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช


ใกล้วาระขึ้นปีใหม่แล้ว อีกไม่กี่วัน ขอสวัสดีปีเก่า พร้อมอวยพรวันขึ้นปีใหม่ให้ทุกท่านทุกคน ประสพแต่โชคดีในชีวิตและหน้าที่การงาน ตลอดปี ๒๕๕๒ นี้ โอกาสนี้ กราบขอโทษ ขออภัย ขออโหสิกรรม ที่ได้ล่วงเกินท่านหนึ่งท่านใดไว้ ด้วยกาย วาจา ใจ ขอให้ท่านทั้งหลายโปรดยกโทษอโหสิกรรมให้กับข้าพเจ้าด้วยเทอญ...

ขอมอบบทความนี้ ส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่แด่ทุกท่าน

เจริญธรรม

==============

การรู้จักขอโทษนั้น

เป็นมารยาทอันดีงามสำหรับตัวผู้ทำเองและเป็นการ ช่วยระงับหรือช่วยแก้โทสะของผู้ถูกกระทบกระทั่งให้เรียบร้อยด้วยดีในทางหนึ่ง หรือจะกล่าวว่า

“การขอโทษ คือ การพยายามป้องกันมิให้มีการผูกเวรกันก็ไม่ผิด”

เพราะเมื่อผู้หนึ่งทำผิด อีกผู้หนึ่งเกิดโทสะเพราะถือความผิดนั้นเป็นความล่วงเกินกระทบกระทั่งถึงตน แม้ไม่อาจแก้โทสะนั้นได้ ความผูกโกรธหรือความผูกเวรก็ย่อมมีขึ้น

ถ้าแก้โทสะนั้นได้ก็เท่ากับแก้ความผูกโกรธหรือผูกเวรได้ เป็นการสร้างอภัยทานขึ้นแทน อภัยทานก็คือการยกโทษให้ คือการไม่ถือความผิด หรือการล่วงเกินกระทบกระทั่งว่าเป็นโทษ

อัน อภัยทาน นี้เป็นคุณแก่ผู้ให้ ยิ่งกว่าแก่ผู้รับ เช่นเดียวกับทานทั้งหลายเหมือนกัน คืออภัยทานหรือ การให้อภัยนี้ เมื่อเกิดขึ้นในใจผู้ใด จะยังจิตใจของผู้นั้นให้ผ่องใสพ้นจากการกลุ้มรุมบดบังของโทสะ

“โกรธแล้วหายโกรธเอง กับโกรธแล้วหายโกรธเพราะให้อภัย ไม่เหมือนกัน โกรธแล้วหายโกรธเองเป็นเรื่องธรรมดา ทุกสิ่งเมื่อเกิดแล้วต้องดับ ไม่เป็นการบริหารจิตแต่อย่างใด แต่โกรธแล้วหายโกรธเพราะคิดให้อภัย เป็นการบริหารจิตโดยตรง จะเป็นการยกระดับของจิตให้สูงขึ้น ดีขึ้น มีค่าขึ้น”

พระนิพนธ์โดย สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก