รูปธรรมนามธรรมที่ยืนให้พิสูจน์ ซึ่งเรียกได้หลายนัย ตามวิปัสสนาภูมิ ทั้ง 6 ดังแสดงแล้วนั้น ปรากฎอยู่ที่ปัจจุบัน ขณะเมื่ออายตนะภายใน 6 กับอายตนะภายนอก 6 มากระทบกัน ในอดีตกาลที่ล่วงมาแล้ว รูปนาม ดับไปแล้ว พิสูจน์ไม่ได้ ในอนาคตกาลที่ยังไม่มาถึงรูปนามยังไม่เกิดขึ้น พิสูจน์ไม่ได้ จะพิสูจน์ได้แต่รูปนามที่กำลังปรากฎอยุ่ในปัจจุบันกาล ซึ่ง เรียกว่า ปัจจุบันธรรม เท่านั้น ดังจะได้ยกมาแสดงให้เห็นชัดในทวารทั้ง 6 ดังต่อไปนี้ขึ้น ในอ

1. ปัจจุบันธรรมทางตา เกิดขึ้นขณะที่ รูป คือ สี มากระทบ แก้วตา การเห็นก็ปรากฎในอดีตกาลเวลาที่ผ่านมาแล้ว เห็นดับไปแล้ว รู้ไม่ได้ ส่วนในอนาคตก็ยังไม่เห็น รู้ไม่ได้ รู้ได้แต่ปัจจุบันของรูปธรรมนามธรรมขณะเห็นเท่านั้น

2. ปัจจุบันธรรมทางหู เกิดขึ้นขณะที่ เสียง มากระทบแก้วหู การได้ยินก็ปรากฎขึ้นในอดีตกาลเวลาที่ล่วงมาแล้วได้ยินดับไปแล้วรู้ไม่ได้ ส่วนอนาคตก็ยังไม่ได้ยิน รู้ไม่ได้ รู้ได้แต่ปัจจุบันของรูปนามธรรมธรรมขณะได้ยินเท่านั้น

3. ปัจจุบันธรรมทางจมูก เกิดขึ้นขณะที่ กลิ่น มากระทบ ประสาท จมูก การรู้กลิ่นก็ปรากฎขึ้น ในอดีตกาลเวลาที่ล่วงไปแล้ว รู้กลิ่นดับไปแล้ว รู้ไม่ได้ ส่วนอนาคตก็ยังไม่ได้รู้รส รู้ไม่ได้ รู้ได้แต่ปัจจุบันของ รูปธรรมนามธรรมขณะรู้กลิ่นเท่านั้น

4. ปัจจุบันธรรมทางลิ้น เกิดขึ้นขณะที่ รส มากระทบประสาทลิ้น การรู้ก็ปรากฎขึ้น ในอดีตกาลเวลาที่ล่วงไปแล้ว รู้รสดับไปแล้ว รู้ไม่ได้ ส่วนอนาคตก็ยังไม่ได้รู้รส รู้ไม่ได้ ได้แต่ปัจจุบันของ รูปธรรมนามธรรมขณะรู้กลิ่นเท่านั้น ขณะได้รูรสเท่านั้น

5. ปัจจุบันธรรมทางกาย เกิดขึ้นขณะที่ เครื่องกระทบ มีเย้น ร้อน อ่อนแข็ง เป็นต้น มากระทบประสาทกาย การรู้สึกสัมผัสก็ปรากฎขึ้น ในอดีตกาลเวลาที่ล่วงไปแล้ว ความรู้สึกทางกายดับไปแล้วพิสูจน์ไม่ได้ ส่วนอนาคตก็ยังไม่ปรากฎความรู้สึก จึงพิสูจน์ไม่ได้จะพิสูจน์ให้ได้ก็แต่ขณะรู้ ทางกาย อันเป็นปัจจุบันของรูปธรรมนามธรรม ที่กำลังปรากฎอยุ่เท่านั้น

6. ปัจจุบันธรรมทางใจ เกิดขึ้นขณะที่นึกคิด หรือขณะที่ใจสั่งให้รูป เดิน ยืน นั่ง นอน คู้ เหยียด เคลื่อนไหว อดีตกาลที่เคยนึก เคยคิดดับไป แล้วพิสูจน์ให้รู้ให้เห็นไม่ได้ จะได้ก็ต่อสัญญาความจำที่เกิดขึ้นขณะนึกคิดถึงเป็น ปัจจุบันเท่านั้น ส่วนในอนาคตที่ยังไม่ได้นึกคิด ก็พิสูจน์ให้รุ้ให้เห้นไม่ได้ รู้ได้แต่ปัจจุบันของรูปธรรมนามธรรมที่ปรากฎอยู่ขณะที่นึก ขณะยืน ขณะก้าว ขณะนั่ง ขณะพูด ขณะคู้ ขณะเยียด ขณะดิ้นไหว เท่านั้น

ปัจจุบันธรรม ยืนไว้ให้วิปัสสนาเป็นผู้พิสูจน์ ยืนไว้ให้วิปัสสนารู้เห้น อันเป็นสภาวนาญาณโดยเฉพาะ ผู้ปรารถนาจะเจริญวิปัสสนาทั้งหลาย จะทิ้ง ปัจจุบันธรรมเสียมิได้ อุปมาเหมือนเรือที่จะนำนายเรือไปสู่เกาะ หรือฝั่ง อันเป็นจุดหมายปลายทางได้นั้น

ครับเพื่อนกัลญาณมิตรจงเจริญในธรรมเถิด

เทพบุตร

_________________
การให้ธรรมะเป็นทานชนะการให้ท้งปวง