จิต,เจตสิก,รูป,นิพพานฯ ตอนที่ ๒...
ในตอนที่หนึ่ง ข้าพเจ้าได้อรรถาธิบาย ถึงคำว่า “ จิต “ ซึ่งในทางพุทธศาสนา หมายถึง “ธรรมชาติที่รู้อารมณ์ ,หรือสภาพที่นึกคิด หรือ ความคิด ,ใจ” อันเป็นผล ที่เกิดจากอวัยวะทุกส่วนของร่างกายที่ทำงานประสมประสานกันหรือทำงานร่วมกันตามระบบการทำงานของสรีระร่างกาย และจากการทำงานของระบบอวัยวะทั้งหลาย ดังนั้น คำว่า “จิต” ในทางพุทธศาสนา แท้จริงแล้ว ก็คือ อวัยวะทุกส่วนของร่างกาย และรวมไปถึงระบบการทำงานของอวัยวะต่างๆ ก่อให้เกิดผลซึ่งในทางพุทธศาสนาได้ให้ความหมายไว้ดังที่กล่าวไป

แต่หากจะพิจารณา กันให้ถี่ถ้วน และละเอียดลึกลงไปในคำว่า "จิต" ซึ่งในทางพุทธศาสนา หมายถึง ธรรมชาติที่รู้อารมณ์,หรือสภาพที่นึกคิด หรือความคิด,ใจ อันหมายถึงอวัยวะและระบบการทำงานของอวัยวะต่างๆเหล่านั้น " ก็จะพบเหตุผลที่สำคัญยิ่งคือ “หลักการเรียนรู้ในทางพุทธศาสนานั้น จะต้องเรียนรู้ เป็นเรื่องๆ เป็นอย่างๆไป เพื่อป้องกันการสับสนของสมอง” แสดงให้เห็นถึง ความรู้จักระบบการทำงานของสรีระร่างกาย อย่างดียิ่ง ของผู้รวบรวมหลักอภิธรรมปิฎก ถ้าหากไม่เรียนรู้ หรือศึกษา เป็นเรื่องๆ หรือเป็นอย่างๆไป ความสบสนก็จะเกิดขึ้น เนื่องจากทุกเรื่อง ทุกอย่าง ล้วนเกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน แยกออกจากกันไม่ได้ แต่การเรียนรู้ หรือการศึกษา สามารถเรียนรู้ หรือศึกษาแยกออกจากกันได้ หากนำความรู้ทั้งหลายประสมประสานกัน ก็ย่อมเกิดความเข้าใจอย่างถ่องแท้ว่า การเรียนรู้ในแต่ละเรื่อง ในแต่ละอย่าง ล้วนสัมพันธ์เกี่ยวข้องกัน
อธิบายมาถึง ณ.จุดนี้ คงมีหลายๆท่านเกิดความรู้ความเข้าใจอย่างถ่องแท้ แล้วว่า ทำไม คำว่า "จิต" ในทางพุทธศาสนาจึงมีความหมายตามผล ที่เกิดจากอวัยวะและการทำงานของระบบแห่งสรีระร่างกาย
ผล ที่เกิดจาก อวัยวะและการทำงานของระบบแห่งสรีระร่างกาย ไม่ใช่ตัว "จิต"(ธรรมชาติที่รู้อารมณ์,สภาพที่นึกคิด,ความคิด,ใจ) แต่คำว่าจิตนั้น แท้จริง ก็คือ อวัยวะทุกส่วนของร่างกาย ตั้งแต่ ระดับ อะตอม(ใจกลางอะตอมมี นิวเคลียส ฯ)โมเลกุล ,เซลล์,เนื้อเยื่อ,อวัยวะและระบบการทำงานร่วมกันของอวัยวะทั้งหลาย

การที่มนุษย์จะรับรู้อารมณ์ฯได้ ย่อมเกิดจากอะตอม โมเลกุล และเซลล์ ของเนื้อเยื่อแห่งอวัยวะต่างๆ ได้รับการสัมผัสจากภายนอกร่างกาย แล้วเปลี่ยนเป็นคลื่นไฟฟ้าสู่สมองและหัวใจ ฯลฯ กลายเป็นความจำในระดับเซลล์ต่างๆ สามารถรับรู้ หรือเกิด ธรรมชาติที่รู้อารมณ์ ฯ ไม่ว่าจะเกิดขึ้นจากการสัมผัสภายนอกและภายในร่างกาย
การที่มนุษย์ จะมีธรรมชาติที่รู้อารมณ์ มีสภาพนึกคิด หรือความคิดได้ นอกเหนือจากอวัยวะและระบบการทำงานของร่างกายแล้ว ก็ย่อมมีปัจจัย และเหตุ ที่ทำให้เกิดปรากฎการณ์อย่างนั้น นั่นก็คือ "เจตสิก "

จ่าสิบตรี เทวฤทธิ์ ทูลพันธ์
๒๗ ส.ค. ๒๕๕๒

เนื่องจากมีข้อความขาดหายทำให้ความหมายแปรเปลี่ยน จึงได้แก้ไขเพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ถูกต้อง ขอรับ