"สมาธิที่เกิดตามธรรมชาตินั้น มักจะพอเหมาะพอสมแก่กำลังของปัญญาที่จะทำการพิจารณา ส่วนสมาธิที่เกิดตามวิธีของการบำเพ็ญเป็นเทคนิคโดยเฉพาะนั้น มักจะเป็นสมาธิที่มากเกินไป หมายความว่าเหลือใช้ และยังเป็นเหตุให้คนหลงติดชะงัก พอใจแต่เพียงแค่สมาธินั้นก็ได้ เพราะว่าในขณะที่จิตเป็นสมาธิเต็มที่นั้น ย่อมเป็นความสุขชนิดหนึ่ง เป็นความสบายชนิดหนึ่ง ซึ่งให้เกิดความพอใจ จนถึงกับหลงติดหรือหลงเหมาเป็นมรรคผลไปเสียเลยก็ได้ "

ท่านพุทธทาส ภิกขุ

เทศน์ทั้งหมดที่ยกมานี้เป็นช่วงที่ท่านพุทธทาสสามารถเทศน์เรื่องขันธ์ ๕ และปฏิจจสมุปบาทได้อย่างผู้รู้แจ้งแทงตลอดแล้วครับ

จากข้อความของพระไตรปิฎกตรงนี้ เป็นการอธิบายถึงเหตุและผลนะคะ
เนื่องจากเหตุที่ท่านเหล่านั้นได้บำเพ็ญเพียรมาจนบารมีเต็มเปี่ยมแล้ว
ผลคือ ท่านจึงบรรลุธรรมได้ทันที เมื่อเพียงแค่ได้ฟังธรรม
หากไม่เคยสร้างเหตุมาก่อน ผลไม่มีทางได้รับแบบนี้หรอกค่ะ

.........................................

เคยมีพระนักปฏิบัติบางรูป ท่านปรารภให้ฟังว่า ถ้าท่านเกิดทันใน พุทธกาล คือ
ในสมัยที่พระพุทธเจ้า ยังทรงดำรงค์พระชนม์อยู่ ก็คงจะบรรลุ เป็นพระอรหันต์ไปแล้ว

คำที่ท่านปรารภออกมานี้ มันไม่แน่เสมอไป เพราะผู้ที่เกิดทันพระ พุทธเจ้า
ได้สนทนากับพระพุทธเจ้า ไม่ได้เป็นแม้เพียงโสดาบันก็มี

ส่วนผู้ที่เกิดภายหลังพระพุทธเจ้านับเป็นพันๆปี เมื่อปฏิบัติตามพระธรรมคำสอนอย่างจริงจังแล้ว
ได้บรรลุพระอรหันต์ก็มี

มันขึ้นอยู่กับกุศลบารมี ได้สร้างสมมาเต็มเปี่ยมหรือยัง

ดูแต่ อุปกาชีวก ซิ เขาเดินสวนทางกับพระพุทธเจ้า ไดทักถาม สนทนากับพระพุทธเจ้า
ตอนที่มุ่งหน้าไปโปรดปัญจวัคคีย์ ที่ป่าอิสิป ตนมฤคทายวัน เมื่อพบพระองค์กลางทาง เขาทักว่า

“ดูกร อาวุโส…อินทรีย์ทั้งหลายของท่านผ่องใสพิเศษแล้ว พรรณนา แห่งผิวบริสุทธิ์ผุดผ่องโดยรอบ
ท่านได้บรรพชาเฉพาะซึ่งผู้ใด ใครหนอ เป็นศาสดาของท่าน ท่านชอบใจธรรมของผู้ใด”

พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า “เราเป็นผู้ครอบงำซึ่งธรรมทั้งปวงในภูมิ ๓ เราตรัสรู้แจ้งด้วยตนเอง
เราละเสียซึ่งเตภูมิกรรม เป็นผู้น้อมไปแล้ว ซึ่งอารมณ์พระนิพพาน อันเป็นที่สิ้นตัณหา
เป็นผู้มีวิมุตติหลุดพ้นจาก อาสวะทั้งปวง เราตรัสรู้เองแล้ว จะพึ่งใครเป็นศาสดาเล่า”

แต่อุปกาชีวก กลับแสดงอาการเย้ยหยัน ไม่เชื่อ แล้วหลีกไปเสีย
นี่ก็แสดงว่าการพบพระพุทธเจ้า ไม่ได้ทำให้เขาบรรลุมรรคผลแต่อย่างใด

ต้องขออภัยที่ต้องมาแก้ไขข้อความ
เพราะคำกล่าวนี้เป็นการเบียดเบียนแนวทางการปฏิบัติแบบอื่นๆ
ใครจะทำอย่างไร ปฏิบัติแบบไหนๆ ไม่มีถูกหรือผิด แต่ขึ้นอยู่กับเหตุที่กระทำกันมา

ขอกล่าวสมาธิตามธรรมชาติเสริมเข้ามาหน่อยนะครับว่าเป็นปริมาณที่ทั้งคนและสิงสาราสัตว์ต่างมีอยู่แล้วหมาแมวหลบมุมไปนั่งเงียบเงียบก็คือสมาธิ เสือจ้องจะตระครุบเนื้อก็คือสมาธิ คนที่ฝึกตนต้องปรับอินทรีย์ให้เสมอกันนั้นได้แก่ สติ ศีล สมาธิ ความตั้งใจมั่น ความเพียร ความระลึกชอบ ปัญญา คนมีสมาธิแต่ศีลขาดก็ไม่เกิดผล ขาดความเพียรที่จะเผากิเลสก็ไม่เกิดการพัฒนา ขาดปัญญาก็ไม่ไปไหนอยู่กับที่ ส่วนเรื่องที่ติดอยู่ที่สมาธินั้นผมมองไม่เห็นโทษของการติดความสุขจากสมาธิ

ผมขออภัยในอินทรีย์ทั้ง 5 ที่ตก ศรัทธาไป

ศรัทธา กับ ปัญญา ต้องมาคู่กันเสมอ จะมีศรัทธาโดยปราศจากปัญญานั้นไม่มีในหลักธรรมของพระพุทธเจ้า
มิฉะนั้นแล้วจะตกเป็นความเชื่อที่งมงาย

ปรับสมาธิกับความเพียรให้เท่ากัน ส่วนสติเป็นตัวกลางต้องแรงเสมอ ยิ่งมากยิ่งดี


อ้างอิงความหมายมาจาก หนังสือวิปัสสนาภาวนา ของ ฐิตวณฺโณ ภิกฺขุ 2535

สาธุ ครับ

กล่าวได้ ตรงประเด็น

เพื่อนสมาชิกลองอ่านบทธรรมของท่านพุทธทาส บทนี้เปรียบเทียบดู


ผลของการเจริญอานาปานสติ

โอวาท ท่านพุทธทาสภิกขุ


นี่เป็นผลอย่างแรกของสมาธิ ซึ่ง เรียกตามโวหารศาสนาว่า “การเสวยสุขในทิฏฐธรรม”ชนิดหนึ่ง. ซึ่งแม้ว่าความพากเพียรของตน จะมาหมดกำลังสิ้นสุดลงเสียเพียงขั้นนี้ ก็ยังนับได้ว่า การกระทำของตนไม่เสียหลายอยู่มากแล้ว

ผลประการที่สองก็คือว่า เมื่อจิตเป็นสมาธิด้วยดีแล้ว วิปัสสนาญาณจักเป็นไปด้วยดี และ มองเห็นความจริงในสรรพสังขารได้แจ่มแจ้ง เพราะว่า สมาธินั้นเป็นเหมือนการลับมีดให้คม หรือ การเช็ดแว่นกระจกให้ใส. มีดที่คมแล้วใช้ตัดฟันได้ แว่นที่ใสแล้วใช้ส่องดูได้ และ ได้ผลตามที่ต้องการ.

ท่านพุทธทาส ท่านแสดงอานาปานสติ แบบที่สืบทอดมาจากพระสูตรดั้งเดิมได้ด้วยภาษาง่ายๆ ที่คนรุ่นใหม่อ่านแล้วเข้าใจได้ไม่ยาก

ปัจจุบันเมื่อพูดถึงอานาปานสติ ไม่ว่าจะในเมืองไทยหรือต่างประเทศ ก็มักจะมีการกล่าวถึง คู่มืออานาปานสติของท่านพุทธทาส ในลักษณะหนังสือที่สามารถนำมาอ้างอิงได้ เพราะ ท่านนำมาจากในพระสูตรโดยตรงนั่นเอง และ สิ่งนี้ เป็นประโยชน์อย่างมหาศาลต่อวงการพระพุทธศาสนา. ไม่ใช่เฉพาะทางเถรวาทที่ตื่นตัวในอานาปานสติ แม้นแต่ ทางเซน เช่น ท่านติช นัท ฮันห์ ท่านก็สอนอานาปานสติบ่อยๆเช่นกัน

ปัจจุบัน วงการแพทย์ นักวิทยาศาสตร์ นักการศึกษาศาสตร์ นักจิตวิทยาทั่วโลก มีการประยุกต์ใช้ประโยชน์จากอานาปานสติกันกว้างขวาง. ที่มหาวิทยาลัยในตะวันตก ได้เคยทดลองนำอานาปานสติ ไปให้นักศึกษาปฏิบัติแบบshort course ปรากฏว่า นักศึกษากลุ่มที่ฝึกอานาปานสติสามารถมีประสิทธิภาพในการเรียนที่ดีขึ้นอย่างชัดเจน .ในปัจจุบัน วงการศึกษาศาสตร์ กำลังสนใจภาวะ RELAX ALERTNESS (ภาวะผ่อนคลายแต่ตื่นตัว)กันมาก ด้วยพบว่าภาวะนี้(คลื่นสมอง high band alfa-wave)ซึ่งเป็นลักษณะเรียนรู้แบบสบายๆ เป็นภาวะที่มีประสิทธิภาพในการเรียนรู้ การคิดที่เป็นระบบระเบียบ สูงสุด.... ซึ่ง พระพุทธองค์ก็ทรงใช้อานาปานสติเป็นบาทในการตรัสรู้เมื่อ2500กว่าปีก่อน เช่นกัน