คิดอย่างไรเรียกว่าปัญญาและคิดอย่างไรไม่เรียกปัญญา

ผมเห็นดังนี้ว่า

ปัญญามีสองประเภท

หนึ่งปัญญาในพุทธศาสนา คือความรู้แจ้งในธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ คือธรรมเครื่องออกจากทุกข์รู้แล้วดับทุกข์ได้จริง

สองปัญญานอกพุทธศาสนา คือความรู้ทั่วไปในโลก ที่ก่อให้เกิดทุกข์ เกิดความพัวพันในทุกข์ ในเหตุแห่งทุกข์ ในผลแห่งทุกข์


การคิดที่เรียกว่าปัญญาคือ การคิดที่ประกอบไปด้วยความรู้ในพุทธศาสนา เป็นไปเพื่อความรู้แจ้งในธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสไว้ เพื่อรู้ธรรมเครื่องออกจากทุกข์ เมื่อรู้แล้วดับทุกข์ได้จริง


การคิดที่ไม่เรียกว่าปัญญาคือ ความคิดทั่วไปที่ก่อให้เกิดทุกข์ เกิดความพัวพันในทุกข์ ในเหตุแห่งทุกข์ ในผลแห่งทุกข์ทั้งมวล

สาธุ...

คิดให้เห็น...ทุกข์....
คิดให้เห็น....เหตุให้เกิดทุกข์....
คิดให้เห็น....ความดับทุกข์....
คิดให้เห็น...ทางเพื่อความดับทุกข์...

เป็นการคิดอย่างมีปัญญา

คุณกบ ก็เป็นผู้มีความเห็นตรงคิดตรงดีมากเมื่อชี้ลงที่อริยสัจทั้ง 4 ประการ นี่เป็นสัมมาโดยแท้และกระชับลัดสั้น ขออนุโมทนาสาธุด้วยครับ

ปัญญา แบ่งเป็น ๒ ประเภทใหญ่ ๆ คือ

- โลกียปัญญา
- โลกุตรปัญญา

การคิดที่เรียกว่า ปัญญา คือ การคิดแบบ โยนิโสมนสิการ
การคิดที่ไม่เรียกว่า ปัญญา คือ การคิดแบบ อโยนิโสมนสิการ

ความเห็นอีกแบบ ขอโมทนากับทุกท่านครับ สาธุ ..

http://media.watnapahpong.org/video/NG156RGMUWS4/สนทนาธรรมค่ำวันเสาร์-4-กพ-2555

เทศน์ชุดนี้ มีการกล่าวถึงปัญญาด้วย

เอาเป็นว่าให้เจ้าของกระทู้คิดน่าจะดีกว่า ดังน๊้

ปัญญา หมายถึง ความรู้ทั่ว, ปรีชาหยั่งรู้เหตุผล, ความรู้ความเข้าใจชัดเจน, ความรู้ความเข้าใจหยั่งแยกได้ในเหตุผล ดีชั่ว คุณโทษ ประโยชน์มิใช่ประโยชน์ เป็นต้น และรู้ที่จะจัดแจง จัดสรร จัดการ, ความรอบรู้ในกองสังขาร มองเห็นตามความเป็นจริง ดู ไตรสิกขา, สิกขา (จากพจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับ พระธรรมปิฎกฯ)

ไตรสิกขา หมายถึง สิกขา ๓, ข้อปฏิบัติที่ต้องศึกษา ๓ อย่าง คือ อธิศีลสิกขา อธิจิตตสิกขา อธิปัญญาสิกขา เรียกกันง่ายๆ ว่า ศีล สมาธิ ปัญญา

อธิศีล สิกขา หมายถึง การศึกษาในอธิศีล, ข้อปฏิบัติสำหรับฝึกอบรมในทางความประพฤติอย่างสูง, การฝึกฝนอบรมความประพฤติทางกาย วาจา คือ ระเบียบวินัย การอยู่ร่วมกับผู้อื่นและในสิ่งแวดล้อมต่างๆ ด้วยดี ให้เกื้อกูล ไม่เบียดเบียน ไม่ทำลาย เป็นพื้นฐานแห่งการฝึกอบรมจิตใจในอธิจิตตสิกขา (ข้อ ๑ ในสิกขา ๓ หรือไตรสิกขา), เขียนอย่างบาลีเป็น อธิสีลสิกขา และ เรียกกันง่ายๆ ว่า ศีล

อธิจิตตสิกขา หมายถึง การศึกษาในอธิจิตต์, ข้อปฏิบัติสำหรับฝึกอบรมจิต เพื่อให้เกิดสมาธิอย่างสูง, การฝึกฝนอบรมจิต เพื่อให้เกิดสมาธิอย่างสูง, การฝึกฝนอบรมจิตในให้เข้มแข็งมั่นคงมีคุณธรรม เช่น ขันติ เมตตา กรุณา สดชื่น เบิกบาน เป็นสุข ผ่องใส เหมาะแก่การใช้ความคิดพิจารณา เป็นฐานแห่งการเจริญปัญญา (ข้อ ๒ ในสิกขา ๓ หรือไตรสิกขา) เรียกกันง่ายๆ ว่า สมาธิ

อธิปัญญาสิกขา หมายถึง การศึกษาในอธิปัญญา, ข้อปฏิบัติสำหรับฝึกอบรมปัญญา เพื่อให้เกิดความรู้แจ้งอย่างสูง มองเห็นสิ่งทั้งหลายตามเป็นจริง จนจิตใจหลุดพ้นเป็นอิสระ ปราศจากกิเลสและความทุกข์ (ข้อ ๓ ในสิกขา ๓ หรือไตรสิกขา) เรียกกันง่ายๆ ว่า ปัญญา
(คัดลอกมาจาก พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับพระธรรมปิฎก ป.อ.ประยุตฺโต)

สวัสดีค่ะ คุณให้ทาง

การจะคิดให้มีปัญญาได้ ต้องเกิดแต่เหตุปัจจัยค่ะ ปัญญาเกิดขึ้นมาเองไม่ได้
เหตุปัจจัยที่จะนำไปสู่ปัญญาได้ต้องเกิดจากการฝึกอบรมที่เรียกว่า ไตรสิกขา
หรือเรียกว่า ศีล สมาธิ ปัญญา

องค์พระศาสดาทรงวางหลักไตรสิกขาไว้เพื่อพัฒนาทั้งด้านกายและใจเพื่อนำไปสู่ปัญญา

คิดไปแล้ว เมื่อลองทำตามที่คิดแล้วเกิดประโยชน์ตามมา เรียกว่า คิดแบบมีปัญญา
ในทางกลับกัน คิดไปแล้วเมื่อทำไป เกิดโทษตามมา เรียกว่าคิดแบบไม่มีปัญญา

ปัญญาแบบแรก ได้จาก สุ จิ ปุ ลิ และสุงขึ้นไปอีก ทางพุทธเรียก ภาวนามยปัญญา ปัญญาที่มีไว้
แก้ทุกข์ ดับทุกข์ ภาวนาเกิดปัญญาเอากิเลสออกจากตัวเองได้ เนื่องด้วยจิตใจผ่องใส ไม่เศร้าหมอง

ขอบคุณ สำหรับทุกท่านที่ให้ความรู้ครับ

คิดอย่างมีปัญญา ก็คือคิดตรงต่อธรรม ตรงต่อความจริง ไม่เป็นไปกับกิเลส

ขอสังเกตุอย่างหนึ่งคือ ถ้าคิดที่ประกอบด้วยปัญญา กุศลย่อมเจริญขึ้น อกุศลก็เสื่อมไป
ถ้าคิดไม่ประกอบด้วยปัญญา กุศลเสื่อมไป อกุศลเจริญขึ้น ดังนี้ครับ

ความคิด เป็นปัญญาในกลุ่มจินตมยปัญญา ซึ่งเป็น 1 ในปัญญาทั้ง 3 กลุ่มทางพุทธศาสนา
ความคิดที่เป็นปัญญานั้นมีหลักจำง่ายๆ ให้อิง ทางสายกลางคือมรรคมีองค์ 8 ไว้
เรื่องความคิดเกี่่ยวกับมรรคข้อที่ 2 คือสัมมาสังกัปปะ แปลว่า ดำริชอบ หรือ คิดถูกต้อง ความคิดถูกต้องนั้นพระพุทธเจ้าทรงตรัสสอนไว้อย่างชัดเจนว่า
คิดออกจากกาม (ความยินดี ในผัสสะทั้ง 6)
คิดออกจากความพยาบาท (ความยินร้าย ในผัสสะทั้ง 6)
คิดในการที่จะอยู่อย่างไม่เบียดเบียน (ความอยู่ด้วยปกติหรือ อุเบกขา)

ความคิดที่ไม่เรียกว่าปัญญา คือความคิดอื่นที่นอกเหนือไปจาก ความคิดถูกต้องในมรรค 8 ครับ

วิตก...เป็นความคิดนึก
ทิฏฐิ..ความคิดความเห็น
ปัญญา...ความคิดพินิจพิจารณา

สามอย่างข้างต้น ...มีคำสามัญเรียกว่า ความคิด ซึ่งต้องแยกแยะด้วยการอธิบายพ่วงท้ายว่า
ความคิดนั้น มีลักษณะอย่างไร

เจริญธรรม