ผมเห็นด้วยกับครูบาอาจารย์บางท่านที่กล่าวในทำนองว่า ที่เราสับสนกับพระธรรม
ก็เป็นเพราะบรรดาอรรถกถาจารย์ที่มาอธิบายพุทธพจน์ ด้วยการสร้างคำศัพท์ใหม่ๆขึ้นมา
ต่างคนก็เอาศัพท์ตัวเองมาอธิบายธรรมหรือปรมัตถ์ธรรม คนฟังเลยสับสน ยิ่งคนฟังมาจากหลายๆ
อรรถกถาจารย์ยิ่งไปกันใหญ่คำศัพท์เหล่านั้นมันตีกันอยู่ในหัวสมอง
(คำกล่าวข้างบน ผมไม่ได้ว่านะครับ เป็นคำพูดของพระ ผมมีความเห็นเสริมนิดหน่อยแค่นั้น)

ว่าแล้วก็ยกมาให้ดูเลยครับว่า พวกคุณๆสับสนกับคำเหล่านี้มั้ย
มโนทวาร....มโนทวารธาตุ.....มโนวิญญาณ.....มโนวิญญาณธาตุ
หทยวัตถุ......หทยวัตถุธาตุ.... ฯลฯ

นี่มันแค่น้ำจิ้ม ผมยกมาเฉพาะที่มันเกี่ยวข้องกับหัวข้อกระทู้
เอาเป็นว่าผมมีความเห็นสั้นนำทางก่อนว่า ไอ้คำศัพท์มากมายกายกองนี้
บางคำมันก็เหมือนกันแต่มันต่างกันที่ตัวบุคคล หรือแตกต่างกันที่วิชชากับอวิชาครับ

ผมจะค่อยๆอธิบายให้ฟัง อย่าลืมมันเป็นความเห็นส่วนตัว มันเกิดจากวิปัสนาหรือ
การปฏิบัติของผมเอง ใครจะเชื่อหรือไม่เชื่อ เข้าใจหรือไม่ ไม่เกี่ยวกับผม

เรามาดูคำที่ว่า....มโนทวารกับมโนทวารธาตุ
มโนทวารใช้กับปุถุชน มโนทวารธาตุใช้กับอรหันต์(ยังมีอริยบุคคลอีก แต่ไม่ขอกล่าวถึง
มันจะสับสนซะเปล่าๆ)

เรามาดูมโนทวารในส่วนที่เรียกว่า สมองของปุถุชนมันเป็น...อุปทายรูป

อธิบาย ที่เรียกว่ารูปขันธ์ มันเป็นอาการยึดมั่นถือมั่นในรูปหรือร่างกาย แท้จริงรูปหรือร่างกาย
เป็นเพียงมหาภูติรูปสี่ เป็นเพียงแค่ธาตุสี่มาประชุมกัน ปุถุชนไปปรุงแต่งธาตุสี่ จนเกิดเป็น
อุปาทายรูปขึ้น เป็นอุปาทายรูป๒๔
สรุปก็คือ มหาภูติรูปก็คือเป็นความจริงแห่งรูปหรือร่างกาย แต่อุปาทายรูปเกิดจากการปรุงแต่ง
ดังนั้นเราจึงเรียกสมองในส่วนของปุถุชนว่า มโนทวารเฉยๆ เพราะมันเกิดจากการปรุงแต่ง
มันเป็นอุปาทายรูป

แล้วทำไมเรียกสมองของอรหันต์ว่า....มโนทวารธาตุทั้งๆที่เป็นสมองเหมือนกัน
ก็เป็นเพราะพระอรหันต์ ตัดกิเลสหมดแล้วยิ่งในส่วนของรูป ท่านรู้ว่าความยึดมั่นถือ
จนเกิดเป็นรูปขันธ์ก็เพราะ การปรุงแต่งมหาภูติรูปหรือธาตุสี่
แท้จริงแล้วร่างกายของเราเป็นเพียงธาตุสี่ที่มาประชุมกันเท่านั้น

สรุปก็คือ รูปของพระอรหันต์จึงมีเพียงแค่ธาตุสี่ อรหันต์ไม่เกิดอุปาทายรูปแล้ว
สมองของพระอรหันต์จีงเป็นรูปธาตุไม่ใช่อุปาทายรูป
ดังนี้จึงเรียกสมองของพระอรหันต์ที่ทำให้เกิดความคิดว่า.....
มโนธาตุคือเป็นส่วนหนึ่งของมหาภูติรูปสี่นั้นเอง

ปล.เปิดโอกาสให้แย้งให้ซักถาม เอาให้ถีงไส้ติ่งก็ไม่ว่าครับ
แต่ขออย่างเดียว อย่ามาถามคำศัพท์แบบอิตาน่อมแหน่มกรัชกายนะครับ
เพราะที่เรากำลังพูดอยู่มันเป็นเรื่องปัญหาจากคำศัพท์

อย่าพูดมากน่า ไปแทงไป แทงลึกๆ อย่าพูดมากรำคาญ

พี่อ่าง เถิดเทิ่งบอกว่า......ปังยาอ่อง

พูดจริงๆนะ โฮฮับอ่านๆเห็นๆแล้วรำคาญ คิกๆ ไม่ได้รู้เรื่องอะไรเลยไม่ว่าจะปริยัติหรือปฏิบัติ แต่อาศัยหน้าทนไปเรื่อย ไปแทงตัวให้เลือดสาดก่อนแล้วมาเล่าสภาวะให้ฟังไป