ตถาคตญาน (ทศพลญาน 10)
ทศพลญาณ แปลว่า พระญาณที่เป็นกำลังของพระพุทธเจ้า อันทำให้พระพุทธเจ้าทรงสามารถประกาศพระพุทธศาสนาให้มั่นคงรุ่งเรืองได้ ชนิดที่บุคคลอื่น ๆ ทั้งหลายทำไม่ได้
วาทะของพระพุทธองค์นั้น ได้ผลดีเป็นที่สุด ไม่มีใครทำได้เทียมเท่า อย่าว่าแต่พวกเราเลย แม้แต่พระสาวกผู้เป็นพระอรหันต์ก็ทำไม่ได้เท่าเทียม
กำลังพระปรีชาญาณ ๑๐ ประการนั้นคือ

1. ฐานาฐานญาณ (ปรีชาหยั่งรู้ฐานะและอฐานะ คือ รู้กฏธรรมชาติเกี่ยวกับขอบเขตและขีดขั้นของสิ่งทั้งหลายว่า อะไรเป็นไปได้ อะไรเป็นไปไม่ได้ และแค่ไหนเพียงไร โดยเฉพาะในแง่ความสัมพันธ์ระหว่างเหตุกับผล และกฎเกณฑ์ทางจริยธรรมเกี่ยวกับสมรรถวิสัยของบุคคล ซึ่งจะได้รับผลกรรมที่ดีและชั่วต่างๆ กัน — knowledge of instance and no instance; knowledge of possibilities and impossibilities)
(คามินธรรมเสริม - พูดภาษาปากง่ายๆว่า มีความสามารถจะรู้สิ่งใดๆได้อย่างถูกต้อง แม่นยำ
รู้ไปในอนาคตหรือย้อนอดีตได้อย่างไร้ขีดจำกัด ไม่ถูกอำพรางปิดบังด้วยกิเลสใดๆ
สรุปว่าสิง่ที่รู้นั้นคือของจริงแท้ ไม่ใช่ถูกหลอกมาอีกที)



2. กรรมวิปากญาณ (ปรีชาหยั่งรู้ผลของกรรม คือ สามารถกำหนดแยกการให้ผลอย่างสลับซับซ้อน ระหว่างกรรมดีกับกรรมชั่ว ที่สัมพันธ์กับปัจจัยแวดล้อมต่างๆ มองเห็นรายละเอียดและความสัมพันธ์ภายในกระบวนการก่อผลของกรรมอย่างชัดเจน — knowledge of ripening of action; knowledge of the results of karma)
(คามินธรรมเสริม -อย่าลืมข้อ 1 นะครับที่ว่า "ไร้ขีดกำกัด"
เพราะบางคนรู้ได้เหมือนกัน แต่มีความจำกัด
เช่นสืบย้อนไปได้เพียงชาติที่แล้วบ้าง 3 ชาติบ้าง 7 ชาติบ้าง
แต่พระพุทธเจ้าท่านรู้ชาติตัวเองได้ 500 ชาติ
ซึ่งผมเดาเอาว่า เพราะท่านเล่าเพียงแค่ 500 ชาติ แต่ความจริงท่านทราบมากกว่านั้น
เพราะท่านสามารถล่วงรู้ว่ามีพระพทุธเจ้ามาแล้วกี่องค์ และจะมีพระพุทธเจ้าอีกกี่องค์ในอนาคต...
ท่านรู้ขนาดนั้น)



3. สัพพัตถคามินีปฏิปทาญาณ (ปรีชาหยั่งรู้ข้อปฏิบัติที่จะนำไปสู่คติทั้งปวง คือ สุคติ ทุคติ หรือพ้นจากคติ หรือปรีชาหยั่งรู้ข้อปฏิบัติที่จะนำไปสู่อรรถประโยชน์ทั้งปวง กล่าวคือ ทิฏฐธัมมิกัตถะ สัมปรายิกัตถะ หรือ ปรมัตถะ คือรู้ว่าเมื่อปรารถนาจะเข้าถึงคติหรือประโยชน์ใด จะต้องทำอะไรบ้าง มีรายละเอียดวิธีปฏิบัติอย่างไร — knowledge of the way that leads anywhere; knowledge of the practice leading to all destinies and all goals)
(คามินธรรมเสริม - อธิบายง่ายๆอย่างนี้ว่าท่านทราบเรื่องภพภูมิทั้ง 31+ 1 นิพพาน
ท่านทราบด้วยว่าทำอย่างไร จึงจะได้ไปนิพพาน ทำอย่างไรตกนรกอเวจี



4. นานาธาตุญาณ (ปรีชาหยั่งรู้สภาวะของโลกอันประกอบด้วยธาตุต่างๆ เป็นเอนก คือ รู้สภาวะของธรรมชาติ ทั้งฝ่ายอุปาทินนกสังขารและฝ่ายอนุปาทินนกสังขาร เช่น รู้จักส่วนประกอบต่างๆ ของชีวิต สภาวะของส่วนประกอบเหล่านั้น พร้อมทั้งลักษณะและหน้าที่ของมันแต่ละอย่าง อาทิการปฏิบัติหน้าที่ของขันธ์ อายตนะ และธาตุต่างๆ ในกระบวนการรับรู้ เป็นต้น และรู้เหตุแห่งความแตกต่างกันของสิ่งทั้งหลายเหล่านั้น — knowledge of the world with its many and different elements)


5. นานาธิมุตติกญาณ (ปรีชาหยั่งรู้อธิมุติ คือ รู้อัธยาศัย ความโน้มเอียง ความเชื่อถือ แนวความสนใจ เป็นต้น ของสัตว์ทั้งหลายที่เป็นไปต่างๆ กัน — knowledge of the different dispositions of beings)


6. อินทริยปโรปริยัตตญาณ (ปรีชาหยั่งรู้ความยิ่งและหย่อนแห่งอินทรีย์ของสัตว์ทั้งหลาย คือ รู้ว่าสัตว์นั้นๆ มีศรัทธา วิริยะ สติ สมาธิ ปัญญา แค่ไหน เพียงใด มีกิเลสมาก กิเลสน้อย มีอินทรีย์อ่อน หรือแก่กล้า สอนง่ายหรือสอนยาก มีความพร้อมที่จะตรัสรู้หรือไม่ — knowledge of the state of faculties of beings; knowledge of the inferiority and superiority of the controlling faculties of various beings; knowledge as regards maturity of persons)


7. ฌานาทิสังกิเลสาทิญาณ (ปรีชาหยั่งรู้ความเศร้าหมอง ความผ่องแผ่ว การออกแห่งฌาน วิโมกข์ สมาธิและสมาบัติทั้งหลาย — knowledge of defilement, cleansing and emergence in the cases of the meditations, liberations, concentrations and attainments)


8. ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ (ปรีชาหยั่งรู้อันทำให้ระลึกภพที่เคยอยู่ในหนหลังได้ — knowledge of the remembrance of former existences)
(คามินธรรมเสริม - อย่าลืมข้อหนึง่ที่ว่า ไร้ขีดจำกัดนะครับ
เพราะบางคนระลึกชาติได้ชาติเดียว 2 ชาติ 3 ชาติ
กล่าวคือรู้ได้อย่างจำกัด และบางทีไม่ใช่รู้นะครับ แต่เป้นกิเลสมันหลอก เป้นนิมิตธรรมดาๆ
แต่ไม่มีปัญญาแยกกิเลสออกจากความจริง)


9. จุตูปปาตญาณ (ปรีชาหยั่งรู้จุติและอุบัติของสัตว์ทั้งหลายอันเป็นไปตามกรรม -- knowledge of the decease and rebirth of beings)
(คามินธรรม - ข้อนี้ที่เป้นประเด็นของกระทู้)

10. อาสวักขยญาณ (ปรีชาหยั่งรู้ความสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย — knowledge of the exhaustion of mental intoxicants)<O:p</O:p