หัว..ใจของบัณฑิต มีอยู่ ๔ อย่าง สุ. จิ. ปุ. ลิ.

สุ. คือสุตะ ฟัง จิ. คือจินตะ คิด ปุ. คือปุจฉา ถาม ลิ. คือลิขิต

เขียน ผู้ที่เว้นจาก สุ. จิ. ปุ. ลิ. แล้วจะเป็นบัณฑิตได้อย่างไร เพราะ

อยากจะเป็นบัณฑิต ต้องฟังให้มาก ๆ ฟังให้เข้าใจ ฟังแล้วก็ต้องคิด

ทบทวน หาเหตุผล ทำไมจึงเป็นอย่างนี้ ต้องได้เหตุได้ผล อย่าเชื่อ

ทันที ต้องทบทวนดูเหตุผลเสียก่อน ถ้ายังไม่ได้เหตุผล ก็ถามผู้รู้ว่า

มันยังไงกันแน่ อะไรอย่างนี้ ถามแล้วกลัวจะลืม ก็เอามา เขียนไว้

บันทึกไว้ เผื่อทีหลัง จะได้นำมาอ่านได้ ถ้าทำอย่างนี้เป็นบัณฑิตได้

และ..อีกอย่างหนึ่ง คำว่า " ศึกษา " เราชอบใช้พูดกันทั่ว ๆ

ไป คำว่าศึกษา ไม่ใช้คำว่าเรียน คำว่าฟัง แต่คำว่าศึกษา หลักฐาน

ดั้งเดิมของท่าน ไม่ใช่เรียนหนังสือนะ หรือเรียนตำรา ศึกษาว่า ขณะ

เห็น นี้ศึกษาหรือเปล่า ศึกษาธรรมขณะ เห็น นี่นะ ทางตาก็มีธรรม

ทางหู ทางจมูก....ทางใจ ทั้ง ๖ ทางนี้ก็มีธรรมทั้งนั้น แต่ละทวารที่

ที่เขาเกิด มีธรรมหรือเปล่า มีธรรมอะไรศึกษาหรือเปล่า ถ้ามัวแต่อ่าน

แต่ฟังอยู่เฉย ๆ ผ่าน ๆ ไป ก็ไม่ได้ประโยชน์ เพราะว่าก็ต้องพยายาม

ศึกษาให้รู้ ให้เข้าใจ ให้หายสงสัย เพราะความลังเลสังสัยเป็นนิวรณ์

เป็นวิจิกิจฉานิวรณ์ เป็นธรรมเครื่องกั้นความดี แต่ศึกษาตามตัวหนังสือ

ไม่พอ ถ้าศึกษาตามตัวหนังสือได้ ก็สำเร็จกันไปหมดแล้ว อ่านพระ

ไตรปิฎกจบ ไม่ใช่อ่านจบอย่างเดียวนะ ท่องได้ด้วยทั้ง ๘๔,๐๐๐ พระ

ธัมมขันธ์ พระวินัย ๒๑,๐๐๐ พระสูตร ๒๑,๐๐๐ พระอภิธรรม ๔๒,๐๐๐

พระธัมมขันธ์ เมื่อคราวทำสังคายนาที่ประเทศพม่า เขานิมนต์พระจาก

ประเทศต่าง ๆ ไป เอาตำราพระไตรปิฏกมาตรวบสอบ ไม่ได้อ่านพระ

ไตรปิฎก แต่สวดปากเปล่าเหมือนสวดปาติโมกข์ อ่านจบพระไตรปิฏก

ท่องได้ แต่เข้าใจหรือเปล่า แล้วยังเอามาสอนในเมืองไทย ให้งมงาย

ไปตาม ๆ กัน เยอะแยะเลย

เพราะ..การศึกษานั้น จริง ๆ แล้วต้องศึกษาตอนที่ธรรมกำลัง

ปรากฎ กำลังมีอยู่ ให้รู้ว่าเป็นธรรมจริง ๆ ถ้าเราเข้าใจทวารหนึ่งทวาร

ใด ทวารอื่น ๆ ก็ง่ายขึ้น เพราะมีลักษณะทำนองเดียวกัน แล้วเราจะ

เห็นคุณค่าของพระศาสนา พระธรรมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

มันลึกซึ้งอย่างนี้เอง จึงเข้าใจยาก ที่จะรู้ตามได้...

เฮ้อ.............อนาคตผมคงเป็นได้แค่บัณหิต

เพราะเดี๋ยวนี้ มันทั้งขี้เกียจฟัง ขี้เกียจคิด ขี้เกียจถาม ขี้เกียจเขียน
แถมยังขี้เกียจจะอ่านอีก ถ้าเห็นว่ายาวเกิน หรือพิศดารเกินจนหยั่งตามไม่ไหว

ถึงแม้จะรู้ตัวว่ากำลังขี้เกียจ แต่มันก็ขี้เกียจหาวิธีมาเอาชนะความขี้เกียจ
และขี้เกียจ ที่จะสนใจความขี้เกียจ

ชาตินี้ชีวิตฉัน ความขี้เกียจมันเริ่มลามระบาด จนรู้สึกเบื่อหน่ายเนือยนาย
แม้แต่เรื่อง มรรคผลนิพพาน มันก็เริ่มขี้เกียจคิด และขี้เกียจหวัง

โอ้หนอชีวิต รู้ทั้งรู้ แต่ก็ได้แค่นั่งดู ความขี้เกียจ

อนุโมทนาสาธุค่ะ คุณรสมน
ด้วยความเคารพ

ขี้เกียจ...เหมือนกันค่ะ...
เฮ้อ...ควรจะปรับปรุงตัวยังไงดีคะ...