ถาม ๔ ตามหลักพระปริยัติแล้ว เมื่อพูดถึง ศีล สมาธิ ปัญญา อยู่ข้างหลัง แต่นักปฏิบัติทั้งหลายท่านยกเอาตัวปัญญาไว้ข้างหน้า (ปัญญา ศีล สมาธิ*) อันนี้ถูกหรือไม่

คำตอบ ๔ อันนี้ก็ในทำนองอันเดียวกับ ทาน ศีล ภาวนา ท่านยกเอา ศีล สมาธิ ปัญญา มาตั้งไว้เป็นลำดับแล้วก็เอา ปัญญา ไว้สุดท้าย ยกเอาศีลไว้เบื้องตน สมาธิเป็นอันดับ ๒ ปัญญาเป็นอันดับ ๓ เพื่อว่าบัญญัติเหล่านี้เป็นของสาธารณะทั่วไป พูดแต่หยาบไปหาละเอียด คนจะได้รู้ง่ายเข้า ถ้าหากนักปฏิบัติแล้วมันตรงกันข้ามอีกเหมือนกัน

เมื่อเราปฏิบัติธรรมคืออบรมใจให้เข้าถึงความสงบแล้วนั้น จะเห็นได้ว่าผู้จะรักษาศีลให้บริสุทธิ์หมดจดเรียบร้อยหรือมั่นคงหนักแน่นนั้น เพราะปัญญาเกิดก่อน คือปัญญาเห็นว่าสิ่งนี้ดี สิ่งนี้ถูก สิ่งนี้ดีสิ่งนี้ชั่ว สิ่งนี้ควรทำสิ่งนี้ไม่ควรทำ ปัญญาเกิดขึ้นแล้ว จึงค่อยงดเว้นจากความชั่ว คือรักษาศีล นี่จึงว่าปัญญาเกิดขึ้นก่อนศีล

สมาธิก็เหมือนกัน ที่เราจะทำสมาธิให้สงบแน่วแน่เป็นเอกัคคตารมณ์ เอกัคคตาจิตได้ มันต้องมีปัญญาฉลาด มีแยบคายไหวพริบในตัว มีการชำระจิตตนอยู่รอบด้าน หรือระวังสังวรในอินทรีย์ทั้งหลายไม่ให้ฟุ้งซ่าน ส่งไปภายนอก เห็นโทษเห็นภัยในอารมณ์นั้นๆ จึงจะสละอารมณ์ทั้งหลายนั้น ๆ ทำให้เข้าถึงความสงบได้ เมื่อเราพูดถึงเรื่องปัญญาเกิดก่อนศีลก่อนสมาธิแล้ว คราวนี้ตัวปัญญาก็ไม่ต้องพูดกันละตอนนี้ เป็นอันว่าหมดไป

แต่คราวนี้ถ้าจะพูดอีกนัยหนึ่ง ปัญญาในทีนี้ท่านบัญญัติปัญญาไว้สุดท้ายนั้น (ศีล สมาธิ ปัญญา*)ท่านพูดถึงปัญญาขั้นสูง ปัญญาที่พิจารณาวิปัสสนา คือ รู้แจ้งเห็นสัจธรรมตามความเป็นจริงถ้าไม่มีศีล ไม่มีสมาธิ ปัญญาก็ไม่เกิด ปัญญาที่จะเกิดวิปัสสนาปัญญาจะต้องมีศีลสมบูรณ์ สมาธิแน่วแน่จนกระทั่งถึงอัปปนาสมาธิ เมื่อออกจากอัปปนาสมาธิแล้ว ปัญญาวิปัสสนาจึงจะเกิดขึ้น เหตุนั้นท่านจึงบัญญัติไว้ตอนท้าย

นักปฏิบัติทั้งหลายผู้ที่มองเห็นว่า ปัญญา เกิดก่อน ศีล สมาธิ (ปัญญา ศีล สมาธิ*) บางคนอาจจะลบล้างหรือลบหลู่ว่าอันนั้นผิดก็ได้(ศีล สมาธิ ปัญญา*) เมื่อผู้ที่ได้พิจารณาเห็นถึงวิปัสสนาปัญญาตรงนี้แล้ว จะเห็นภูมิฐานชั้นเชิงที่ท่านเทศนาไว้เป็นของจริงทุกสิ่งทุกประการ เพราะธรรมะมันมีหลายขั้นหลายภูมิ

เหตุนั้นปัญญาที่ท่านบัญญัติไว้ ท่านหมายเอาปัญญาขั้นสูงที่เรียกว่า ปัญญาวิปัสสนา หรือปัญญาที่รู้แจ้งสัจธรรมตามความเป็นจริงจนกระทั่งสละหรือเบื่อหน่าย ปล่อยวางอุปาทานทั้งหลายได้

http://www.thewayofdhamma.org/page4_3/bunta.html

======

... เพราะปัญญาวิปัสสนามิได้เกิดแก่สาธารณชนทั่วไป จะเกิดได้ก็แต่ชั้นพระอริยภูมิเท่านั้น เมื่อเกิดก็เกิดครั้งเดียวและขณะจิตเดียวแล้วก็มิได้เกิดอีกในภูมินั้นๆ เมื่อเกิดย่อมพิจารณาเห็นพระไตรลักษณญาณชัดแจ้งตามเป็นจริงทุกอย่าง ในที่ทุกแห่งทุกหนและทุกอาการของสิ่งสารพัดทั้งปวงหมด เมื่อจิตถอนออกจากนั้นแล้วพิจารณาตามอาการนั้นก็ชัดอย่างเดิม แต่จิตไม่ได้เป็นอย่างเดิม ...

... ส่วนวิปัสสนา แปลว่าความรู้แจ้งไปสัจธรรมของจริงตามเป็นจริงจนถอนอัตตานุทิฏฐิเสียได้ ถ้าถอนยังไม่ได้ก็ยังไม่เรียกว่า วิปัสสนา มันเป็น วิปัสสนูกิเลส ไปเสีย ...

การปฏิบัติสมถ-วิปัสสนา

ขออย่าได้หอบเอาตำรามาปฏิบัติเลย ขว้างเก็บเข้าตู้ไว้เสียก่อน จงพากันมาฝึกอบรมใจให้เข้าถึงความสงบ เอกัคคตารมณ์ จริงๆดูก่อน แล้วจึงค่อยเอาตำรามาพูดกัน ถ้าทำได้ดังนั้นแล้ว นักปฏิบัติภาวนาทั้งหลายก็จะไม่สิ้นเปลืองน้ำลายโดยใช่เหตุ

ตอบปัญหา โดยหลวงปู่เทสก์ เทสรังสี
http://www.thewayofdhamma.org/page4_1/pucha3.html

* ความเห็นของผู้โพส

"ปัญญา ศีล สมาธิ" คือ ผลการตรัสรู้ /ผลการวิปัสสนาภาวนา หรือ มรรคมีองค์ 8
ข้อ 1-2 เป็น ปัญญา (สัมมาทิฏฐิ สัมมาสังกัปปะ)
ข้อ 3-4-5 เป็น ศีล (สัมมาวาจา สัมมากัมมันตะ สัมมาอาชีวะ)
ข้อ 6-7-8 เป็น สมาธิ (สัมมาวายามะ สัมมาสติ สัมมาสมาธิ)


ส่วน " ศีล สมาธิ ปัญญา" ก็มาจาก อธิศีล อธิจิต อธิปัญญา หรือ ไตรสิกขา
คือข้อศึกษาหรือข้อปฏิบัติของพระสงฆ์เพื่อให้บรรลุมรรคผลนิพพานเร็วขึ้น


ส่วน "ทาน ศีล ภาวนา" หรือ "ทาน ศีล วิปัสสนาภาวนา " คือ ข้อปฏิบัติสำหรับฆราวาส
ใ้ห้ทาน เพื่อลดความเห็นแก่ตัว
รักษาศีล เพื่อไม่ให้เบียดเบียนตนเอง และผู้ือื่น
ภาวนา หรือ วิปัสสนาภาวนา คือ วิธีการปฏิบัติเพื่อให้เกิด "ปัญญา" ที่เรียกว่าการเจริญปัญญา


คุณไม่มีปัญญา คุณจะแก้ทุกข์ หรือ ปัญหาได้อย่างไร
แค่ความสงบไม่ทำให้เกิดปัญญาได้อย่างแน่นอน

สาธุ ขอโมทนา

ไม่เที่ยง จ๊ะ
ไม่เที่ยง อย่างที่ท่อง ซิจ๊ะ
อย่าลืมสิ่จ๊ะ ทุกสิ่ง ไม่เที่ยง ไม่ใช่หรือจ๊ะ

แค่นี้ก็หลุด แร๊ววววว เห็นมั๊ย
มีพอใจ มีไม่พอใจ มีเลือกปฏิบัติ จร้าาาาาา





ความจริง มันเป็นอย่างนี้ล่ะจ๊ะ

สาธุ ขอโมทนาขอรับ หลวงปู่่ฯ

อืมมม จริง ๆ มีประเด็นให้ต้องมานั่งสนทนาอย่างนี้
ทำให้ธรรมหลวงปู่ หลวงตา ได้ฟื้นคืนกลับมาส่องประกายอย่างนี้
ก็ดีเหมือนกันนะ

ธรรมอันออกมาจากใจที่บริสุทธิ์ อ่านเมื่อไรก็ชื่นใจ
ส่งให้ใจได้สัมผัสถึงความสงบเย็นขึ้นมาทันที



บางครั้ง เราคิดว่า
พุทธศาสนาถึงกาลที่จะค่อย ๆ เสื่อมไปในวันนี้ วันพรุ่งแล้ว
เราก็รู้สึกสะท้อนใจ สะเทือนใจ น้ำตาคลอได้ทุกที

แต่พอเห็นธรรมที่เพื่อน ๆ พี่ ๆ น้อง ๆ
ที่นำมาร่วมแจมการสนทนาธรรมแล้ว
ก็ได้รู้สึกว่า

พระพุทธเจ้าแบ่งคนออกเป็น สี่จำพวก
จำพวกสุดท้าย ท่านชักสะพานหนีเสีย

ท่านเห็นว่า ควรจะชักสะพานแล้วใช่ ป๊ะ

อื้อ ตามนั้น



จริง ๆ ที่ทำไปเพราะห่วงตะเองน่ะแหละ
เค้ากลัวตะเองจะเผลอไปมีอื่น น่ะ
นี่เค้าหน้ามึนมาทั้งหมด ก็เพื่อตะเองทั้งน๊านนนนน



แต่เมื่อเห็นตะเองหยิบยกธรรมมาแต่ละบท



เค้าก็อุ่นใจขึ้นแล้วววววว ล๊าาาาาาาาลาาาา ลั่นล้าาาาา

ธรรมของพระพุทธองค์ และพระเกจิอาจารย์ผู้บริสุทธิ์ด้วยศีล สมาธิ ปัญญา
ยังเบ่งบานในใจคนได้ ตลอดกาลเวลา ที่ธรรมนั้นถูกนำขึ้นมาแสดง

ธรรมะพระพุทธเจ้า ไม่ได้มีไว้เร่ขาย แลกเปลี่ยน หรือยัดเยียดให้ใคร
เหมือนพิมเสน ท่านไม่ให้เอาไปแลกกับ เกลือ

โห้ยยย......อะไรจะด่วนเอวัง...ง่าย ๆ อย่างงั้น.




วิปัสสนูกิเลสคลับ...โปรดได้พิจารณา