ช่วยวิจารณ์มุมมองในข้อเขียนของท่านนิรนามเกี่ยวกับเรื่องการเปลี่ยนแปลง ว่ามีส่วนใดที่ตรง เหมือนหรือแตกต่างกับหลักธรรมของพระพุทธเจ้า
...บางครั้งการได้วิเคราะห์มุมมองอื่นบ้าง อาจทำให้เข้าใจมุมมองของเราที่มีอยู่ในขณะนี้ได้ชัดเจนขึ้น...

ข้อความนี้ก็หนีไม่พ้นกฎของพระไตรลักษณ์อยู่ดีครับ
คือ ทุกขัง อนิจจัง อนัตตา

บุคคลนี้กำลังกล่าวถึงความทุกข์ มีความเสมอเหมือนด้วยกันทั้งหมดไม่มีใครหนีพ้นไปได้

ต้องแยกให้ออก
ความเจ็บปวดจากความนิ่งเฉยคืออะไร (อาจหมายถึงเกิดขึ้นมาเอง)
"----------------"เปลี่ยนแปลงหมายถึงอะไร (สิ่งรอบๆตัวมากระทำก็เปนได้)

สำนวนฝรั่งแปลเปนไรก้ฟังแล้วแปลกดี เข้าใจยากต้องแปลไทยเปนไทยกลับอีก

แต่หลักธรรมที่ใช้ปฏิบัติ ต้องรู้กาย ร้จิต ถึงจะเข้าใจทุกข์ได้มองเหนทุกข์

ชีวิตจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงจนกระทั่งความเจ็บปวดจากความนิ่งเฉย
จะมากกว่าความเจ็บปวดจากการเปลี่ยนแปลง

คุณ นิรนาม แปลซะ เอกอนหมดอารมณ์เลย



life is remain the same
ชีวิตจะยังคงเป็นเช่นเดิม (นัยซ่อนเร้น คือ มีความเป็นไปอีกด้านที่ไม่พึงปราถนา เป็นข้อเปรียบเทียบอยู่)
เช่น การที่เรามีแฟน แต่สถานภาพก็เป็นไปในลักษณะ อยู่ก็เจ็บ จากก็เจ็บ
แต่อยู่อย่างเจ็บนั้น ยังเป็นสิ่งที่ยอมรับได้กว่า การเจ็บอย่างจาก

until the pain of remain the same
become greater than the pain of change
จนกระทั่งความเจ็บปวดจากการอยู่กับสภาวะเดิม ๆ นั้น มันจะเกินกว่าจะรับได้อีกต่อไป
ส่วนความเจ็บปวดในอีกทางก็ดูจะเป็นทางที่น่าจะพอทนรับได้มากกว่า
หรือเป็นทางที่จะทำให้ความเจ็บปวดที่เป็นอยู่นั้นคลี่คลายไป

คือ นัยว่า ผู้รำพัน ก็ประมาณฉันอยากจะยังคงรักเธอ
แต่การรักเธอนั้น มันเจ็บจนเกินที่จะรับได้อีกต่อไป
อยู่ก็เจ็บ จากก็เจ็บ
แต่การทำใจจากเธอไป นั้นเป็นหนทางที่ดีกว่า การต้องทนทำใจอยู่กับเธอต่อไป

ถ้าเป็นลำนำตามที่เอกอน ถอด+ปรุงความ

ยังไม่จัดว่า กลอนบทนี้ สะท้อนถึงธรรม
มันเป็นอารมณ์ทอดถอนใจ
อารมณ์รำพึง ที่พบได้ในคนทุกคน
เป็นอารมณ์ทางโลกนะ
ผู้ที่ติดอยู่ในตาข่ายแห่งอารมณ์อาลัย ฟุ้งซ่าน สับสน ทอดถอนใจ
เหมือนนุ่นที่ลอยไปตามแรงลม ไร้จุดหมาย ไร้ที่สิ้นสุด

ถ้าเป็นอารมณ์ที่สะท้อนถึงธรรม คือ มันจะเข้าสู่ความว่าง
มันจะเหมือนหยดน้ำที่ตกลงสู่พื้นดิน
หรือ หยดน้ำที่หยดลงสู่พื้นน้ำ
มันจะมีศูนย์ มีฐาน

ร่วมแสดงความคิดเห็นจ้า...

ส่วนถ้าจะสะท้อนถึงธรรม ก็คือ ข้อที่ว่า
ทุกข์ คือ สภาวะที่บีบคั้นที่ไม่อาจทนอยู่ได้



ถ้าเป็นนัยนี้
คล้ายกับผู้เขียนแสดงนัยว่า

ทุกข์ เป็นแรงผลักดันให้ชีวิตต้องเปลี่ยนแปลงไป

คือในวลีเขาใช้คำว่า life ซึ่งสะท้อนแง่ ชีวิตโดยองค์รวม
ถ้าเป็นงานเขียนเกี่ยวกับ ศาสนา-ปรัชญา
จะเห็นคำในลักษณะนี้ได้ กับการแปลคัมภีร์ เต๋า - เซ็น เป็นภาษาอังกฤษ
แต่นั้น ต้องหยิบมาทั้งบท เพราะองค์ประกอบเขาจะส่ง-รับกัน
ไปใน ความว่างจากความยึดมั่นถือมั่น สภาวะ ไร้

แต่ถ้าเป็น Hard core แล้ว เขาจะใช้คำที่ตรงนัย
เช่นเขาจะใช้คำว่า mind spirit soul
ถ้าเป็นกล่าวถึงกายเขาก็จะเป็น body มั๊ง

อิอิ คือ เดา น่ะ

และ ก็อาจจะเป็นธรรมในแง่
น้ำย่อมไหลลงสู่ที่ต่ำ
น้ำทุกสายย่อมไหลลงสู่ทะเล

ให้ฟังดูง่ายอีกนิด ก็คือว่า

ถึงอยู่กับเธอแล้วฉันต้องเจ็บ แต่ฉันก็ยังต้องการทนอยู่กับเธอต่อไป ไม่เปลียนใจ เพราะฉันรักเธอ
แต่ถ้าวันไหนฉันทนไม่ไหวสุดๆ ฉันถึงจะยอมเลี่ยนแปลง ยอมตัดใจจากเธอไป จริงมั้ยคะ

จะว่าไปสำนวนนี้ก็ทำให้เรามองในเรื่องการยึดมั่น ถือมั่นนะคะ คือบางครั้งคนเราก็ไม่ยอมปล่อยวางในสิ่งที่ทำให้เราเป็นทุกข์ เรายึดไว้ และปล่อยให้มันกัดกร่อนเราวันละน้อย ไม่ยอมเลี่ยนใจ จนวันหนึ่งเมื่อเราทนไม่ไหวจริงๆ เราจึงจะยอมเปลี่ยน พยายามหาทางวางบางสิ่งบางอย่างลงบ้าง เพราะทุกข์ที่เราไปยึดไว้มันหนักเกินกำลังเกินไปแล้ว เราไม่ไหวแล้ว บางคนวางลงทั้งหมด บางคนวางลงบางส่วน พอให้เบาลงบ้าง แต่บางคนลุ่มหลงมัวเมามาก ยึดติดมาก ก็วางไม่ได้ เปลี่ยนไม่ได้ ทุกข์ต่อไป

โลกนี้จริง ๆ

มีแต่..ทุกข์....กับ...ทุกข์

เท่านั้น..ที่เป็นอยู่

เปลี่ยนที่ยืนก็เพราะคาดว่าตรงโน้นจะร้อนน้อยกว่าตรงนี้

เปลี่ยนก็ทุกข์...ไม่เปลี่ยนก็ทุกข์...

ก็เป็นธรรมชาติของสัตว์โลกนะคะ หากเปลี่ยนแล้วทุกข์น้อยลง ใครจะปล่อยให้ตัวเองจมอยู่กับทุกข์กองใหญ่ที่หนักหนาล่ะคะ

เมื่อมีที่ร้อนน้อยกว่า ใครจะยอมปล่อยให้ตัวเองถูกความร้อนมหาศาลเผาไหม้ ถ้าเปลี่ยนได้ เราก็ต้องยืนในที่ๆร้อนน้อยๆหน่อย จริงมั้ยคะ

เปลี่ยนก็ร้อน ไม่เปลี่ยนก็ร้อน แต่ถ้าเปลี่ยนแล้วร้อนน้อยลง จะมีใครบ้างคะที่ไม่ยอมเปลี่ยน

เพราะ...ไม่รู้...จึงคาดการว่า...จะร้อนน้อยกว่า

แต่....ก็ไม่

ยืนมาก ๆ ก็ว่านั่งดีกว่า

นั่งไม่ถึง 1 วัน...ก็ว่านอนดีกว่า

เอาจริง ๆ ให้นอนทั้งวันก็ไม่เห็นจะทำได้...

มีบางอย่างมันกำลังหลอกเรา...

เมื่อรู้...ก็แค่เปลี่ยน...แต่ไม่ได้คาดหวัง

ไม่มีสิ่งใดนิ่งเฉย ไม่มีสิ่งใดไม่มีการเปลี่ยนแปลง เพราะสรรพสิ่งไม่เที่ยง สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์

ขอขอบคุณข้อวิจารณ์และมุมมองที่ทุก ๆ ท่าน ได้นำเสนอมานะครับ หลายท่านมีความลึกซึ้งมากสะท้อนถึงหลักธรรมที่ได้ครองอยู่ ขออนุโมทนาด้วยครับ

บางครั้งจะเป็นด้วยข้อจำกัดทางด้านภาษาวัฒนธรรมการสื่อสารซึ่งมีได้เป็นธรรมดาทำให้เรามีมุมมองไม่เหมือนกัน แต่ด้านภาษาธรรมจะเป็นภาษาที่เข้าใจได้เป็นสากลไม่จำกัดชาติชั้นวรรณะสีผิว ดั่งเช่นหลักธรรมของพระพุทธเจ้าซึ่งมีลักษณะเป็นสัจจธรรม เป็นจริงแท้เห็นได้เหมือนกัน เป็นอกาลิโก ทนต่อการพิสูจน์

โดยส่วนตัวผมคิดว่า ถ้ามองในแง่ให้เป็นสาระเป็นภาษาธรรม ผู้เขียนได้สื่อให้เห็นถึงการดำเนินชีวิต (Life) ซึ่งเขาได้สะกิดผู้อ่านกลาย ๆ ว่าไม่ควรประมาท ในการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมตน (Change) เพื่อให้เหตุแห่งความทุกข์ที่มีอยู่มากทำมันให้เหลือลดน้อยลงไปเรื่อย ๆ จนถึงระดับที่ไม่มีความแตกต่างอีกต่อไป หรืออีกนัยหนึ่งคือมีความแตกต่างแห่งระดับความทุกข์เป็นศูนย์ นั่นคือสามารถเข้าถึงธรรม หมดทุกข์หรือเข้าถึงนิพพาน ดังที่คุณเอกอนได้กล่าวคำอุปมาถึงผู้ปฏิบัติธรรมถึงดั่งว่าน้ำไหลต่ำลงรวมเป็นน้ำเดียวกันกับน้ำในมหาสมุทร ประมาณนี้

ขออนุโมทนาแด่ข้อเขียนของผู้เขียนนิรนามท่านนี้ด้วยที่ทำให้เราเห็นอีกประเด็นว่า ถึงไม่ได้เกิดมาในถิ่นพระพุทธศาสนา แต่หากมีแนวทางการดำเนินชีวิตที่ถูกต้องปฏิบัติดีปฏิบัติชอบตามหลักธรรมอันเป็นสากลดังกล่าว แม้ว่าระหว่างปฏิบัติจะไม่รู้เลยว่าตรงกับหลักธรรมของพระพุทธเจ้าอย่างไรบ้างก็ตามแต่ผลที่เกิดจากการปฏิบัติตรงและถูกส่วนก็สามารถเข้าถึงธรรมได้ เช่นกัน

พระเจ้ามิลินท : คนที่ไม่เกิดอีกในภพหน้า จะมีทุกข์บ้างหรือไม่

พระนาคเสน : มีบ้างก็มี ไม่มีก็มี คือท่านที่เป็นพระอรหันต์แต่ยังไม่ปรินิพพานนั้น ย่อมมีกายิกทุกข์ คือ ทุกข์ประจำกาย เช่น เรื่องเบา เรื่องหนัก เป็นต้น แต่ไม่มีเจตสิกทุกข์ คือ ทุกข์ทางจิต อันเกิดจากกิเลส กายิกทุกข์ (และเจตสิกทุกข์) ของท่านนั้นเป็นผล หรือเป็นเชื้อสายมาจากปัจจัย คือ กิเลสแต่ชาติก่อน มาในชาตินี้ก่อนเป็นพระอรหันต์ ท่านยังมีทั้งสองทุกข์ เมื่อเป็นพระอรหันต์แล้ว ก็เหลือทางเดียวคือกายิกทุกข์ เมื่อถึงกาลเวลาอันสมควร ท่านก็ปรินิพพาน กายิกทุกข์ก็ดับไปด้วย การนิพพานนั้นมีสอง คือ ขันธนิพพาน ดับขันธ์ห้า กับกิเลสนิพพาน ดับกิเลส (ยังมีอีกสองคืออุปาทิเสส-อนุปาทิเสสปรินิพพาน) พระอรหันต์ผู้ถึงกิเลสนิพพานแต่เมื่อยังไม่ดับ (ตาย) ท่านก็ยังมีขันธ์ เมื่อมีขันธ์ก็ต้องมีกายิกทุกข์ เมื่อถึงเวลาอันสมควรแล้ว ท่านก็ถึงขันธนิพพาน ดังนั้น แม้ท่านมีกายิกทุกข์อันเป็นเรื่องประจำตามธรรมชาติของขันธ์ อันเป็นเหตุให้คนที่ไม่รู้เรื่องนิพพานสองอย่าง เข้าใจว่าเมื่อมีทุกข์อยู่ย่อมไปนิพพานไม่ได้และเกิดสงสัยว่าพระอรหันต์ทำไมไปนิพพานได้ ทั้งๆ ที่มีทุกข์ทางกาย คือ กายิกทุกข์