โดยทั่วไป...ก็กล่าวอย่างนี้ว่า...อย่าทำ

แต่..สิ่งที่ยังไม่ทำ...มันเป็นของใหม่นี้...

จริงอยู่...ว่าเคยทำ...แต่การจะทำอีก...มันก็เป็นของใหม่..อันใหม่..กรรมใหม่

ธรรมที่จะนำมาสู่การปฏิบัติ มีฉันทะเป็นมูล
มีความพอใจเป็นมูล คือฉันทะเป็นองค์สนับสนุนต่อสัมมัปธาน 4

การทำความพอใจในข้อธรรมแห่งความเพียรที่จะปฏิบัติ
การทำความรักในข้อธรรมแห่งความเพียรที่จะปฏิบัติ
การไม่เกลียดในข้อธรรมแห่งความเพียรที่จะปฏิบัติ
การไม่รังเกียจในข้อธรรมแห่งความเพียรที่จะปฏิบัติ
การไม่ทอดธุระวางเฉยในข้อธรรมแห่งความเพียรที่จะปฏิบัติ

เป็นการทำฉันทะซึ่งเป็นองค์สนับสนุนต่อสัมมัปธาน 4

ถ้าหาก "โฮฮับ" จะถามว่า ทำความพอใจ ทำความรัก ทำอย่างไร
ก็คงต้องอุปมา
คุณโฮฮับ รักแม่ คุณโฮฮับ ด้วยความรู้สึกอย่างไร อาการอย่างไร
คุณโฮฮับ ก็ต้องทำความรู้สึกเช่นนั้นออกมาจากใจ
คุณโฮฮับ เห็นแม่ คงไม่เดินหนี ไม่ทอดธุระเมื่อเห็นแม่เดินมาหา คุณโฮฮับคงเดินไปหาแม่ด้วยความยินดีผ
ถ้าคุณโฮฮับ ไม่ยินดีพอใจ ก็คงไม่เดินไปหา....ฉันทะ ทำความพอใจ ทำเช่นนี้...

อีกประการ บัญญัติ เป็นสิ่งมีประโยชน์ ใช้อธิบายนามธรรมได้ดี
ไม่ว่าจะแสดงนามธรรม ด้วยวิธีใดต่างก็ต้องใช้ บัญญัติในการสื่อความหมาย

โฮฮับ อ่านพระธรรมที่พระองค์แสดงให้ดีๆ

พระพุทธองค์ แสดงอย่างนี้
"ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัมมัปปธาน ๔ เหล่านี้ สัมมัปปธาน ๔ เป็นไฉน? ดูกรภิกษุทั้งหลายภิกษุในธรรมวินัยนี้
ย่อมยังฉันทะให้เกิด พยายาม ปรารภความเพียร ประคองจิตไว้ ตั้งจิตไว้

เพื่อไม่ให้บาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด เกิดขึ้น ๑
เพื่อละบาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว ๑
เพื่อให้กุศลธรรมที่ยังไม่เกิด เกิดขึ้น ๑
เพื่อความตั้งอยู่ เพื่อความไม่เลือนหาย เพื่อความมียิ่งๆ ขึ้นไปเพื่อความไพบูลย์ เพื่อความเจริญ เพื่อความบริบูรณ์ แห่งกุศลธรรมที่บังเกิดขึ้นแล้ว ๑

ดูกรภิกษุทั้งหลาย สัมมัปปธาน ๔ เหล่านี้แล."

สัมมัปปธาน 4 หรือความมุ่งมั่น 4 ประการในการประกอบความเพียร ประกอบด้วยอาการอย่างไร
เป็นอาการที่พระองค์ ทรงตรัสสอน พระองค์ไม่ตรัสสอนลอยๆ ว่า
สัมมัปธาน 4 คือ 1... 2 ... 3... 4...
แต่พระองค์ตรัสโดยวิธีการการเข้าถึงด้วย พร้อมด้วยผลจากการเข้าถึงด้วย
การสอนแบบนี้ เรียกว่าเป็นการสอนด้วยความละเอียด

สัมมาปฏิปทา ทางปฏิบัติที่ชอบ
เมื่อเป็นทางปฏิบัติที่ชอบก็ใช้ความพยายามปฏิบัติในทางนั้น
ความพยายามนั้น เป็นวิริยินทรีย์
ความพยายามให้สำเร็จนั้นเป็นวิริยะพละ
องค์ธรรมมีหน้าที่ มีกำลัง
อุปมา เช่น โฮฮับเข้าใจวิธีต้มแกงให้อร่อย โฮฮับก็ลงมือปฏิบัติ ด้วยความพยายาม
ผู้ที่ยังละสักกายะทิฏฐิไม่ได้ ความพยายามนั้นก็ยังเป็นสัมมาปฏิบัติ
แต่กำลังปัญญายังอ่อนมีกำลังน้อย และกำลังวิริยะก็น้อยด้วย
ธรรมปฏิบัติเป็นการภาวนา ทำให้มีขึ้นเจริญขึ้น
ซึ่งหมายความว่าเดิมยังไม่มีไม่เต็ม แม้ความพยายามเพียงเล็กน้อยก็กล่าวได้ว่าเป็นสัมมาปฏิบัติแล้ว
ดังนั้น ถ้าคุณสุรวุฒิ เริ่มปฏิบัติจึงเป็นการเพาะบ่มองค์แห่งมรรคให้บริบูรณ์ขึ้นเจริญขึ้น อย่างนี้เรียกว่านับเนื่องในมรรค

อริยะ คือความไกลจากศัตรู
ศัตรูคือกิเลส
มรรค 8 จึงเป็นเรื่องของอริยะ

เจริญธรรม

เพราะ สังวรปทาน ความเพียรระวัง เป็นใหญ่ในการไม่ประกอบกรรมใหม่อันเป็นอกุศล
เมื่อมีคำว่าระวัง คือต้องประกอบด้วยสติ ทำให้สติมีกำลังมากขึ้น มากขึ้นครับ

เจริญธรรม

มันคนละเรื่องแล้วครับ หยิบโน้นมานี่มาโดยไม่รู้ที่มาที่ไป อยู่ดีๆฉันทะมันจะเกิดได้ไงครับ
มันต้องมีเหตุปัจจัยนะครับ ฉันทะนี่มันเป็นเจตสิกเป็นอาการของจิต อยู่ดีๆจิต
จะมีอาการพอใจได้อย่างไร มันต้องอธิบายที่มาของความพอใจให้คุณสรวุฒิฟัง
แบบนี้จึงจะเรียกว่าอธิบายความ

แท้จริงแล้ว ฉันทะเป็นธรรมหนึ่งของอิทธิบาทสี่ อิทธิบาทสี่คือการปฏิบัติให้สำเร็จ
ในงานที่มีจุดมุ่งหมายไว้ และจุดมุ่งหมายของเราก็คือ การพ้นทุกข์

เราทุกคนอยากที่จะพ้นทุกข์ ฉะนั้นเราก็ต้องปฏิบัติธรรมต่างๆที่พระพุทธเจ้า
ทรงกำหนดไว้ การปฏิบัติธรรมต่างให้สำเร็จนั้นต้องอาศัยอิทธิบาทสี่
ซึ่งมีฉันทะกำหนดอยู่ในนั้น สัมมัปทานก็เป็นงานหนึ่งที่ต้องทำให้สำเร็จ
ดังนั้นเราต้องมีความพอใจในสัมมัธปทานสี่ซึ่งก็คืออิทธิบาทนั้นเอง

ดังนั้นฉันทะที่จะปฏิบัติสัมมัธปทาน มันมีแรงจูงใจ
มาจากการที่ต้องการพ้นทุกข์ ความพอใจมันมีเหตุปัจจัยมาจากนี้ครับ

คุณยิ่งอธิบายก็ยิ่งเละ ดันไปเอาบัญญัติโน้นนี่มาใส่อีกแล้ว

โฮฮับ เข้าใจถูกแล้ว
ฉันทะเป็นมูล ฉันทะเป็นอิทธิบาท ต่อสัมมัปธาน 4
มีอโลภะ อโทสะ อโมหะ เป็นเหตุเป็นปัจจัย

ก็เลยเข้าทาง....พรรคมรรคไม่ใช้กิจของปุถุชน...ไม่ใช่อริยะอย่าไปทำ

ปุถุชน น้อมจิตลงเพื่อสดับธรรม ยังปัญญาให้เจริญขึ้น ทำฉันทะให้เกิดขึ้น ก็จะเป็นกัลยาณปุถุชน เริ่มไกลจากกิเลสได้

มรรค หนึ่งในอริยสัจจ อันได้แก่ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค

มรรค คือ ทางสายกลาง ไม่ตึง ไม่หย่อน พอดี ๆ เหมาะสำหรับปุถุชน
คนธรรมดา เป็นแนวทางปฏิบัติ หรือปฏิปทา เพื่อการหลุดพ้นโดยแท้

มรรค ทางสายกลางนี้ ตรัสสอนครั้งแรก คือ ตรัสสอนแก่ปัจจวัคคีย์ทั้งห้า
ถามว่า ตอนที่ตรัสสอนปัจจวัคคีย์ทั้งห้า เรื่องทางสายกลางนี้

พระอัญญาโกณทัญญ ท่านเป็นพระอริยะ(โสดาบัน) ก่อนหรือหลัง
ที่พระองค์ทรงตรัสเทศนา ..

พราหมณ์โกณทัญญะ ท่านบรรลุโสดาปฏิมัคค โสดาปฏิผล หลังจากที่พระพุทธองค์แสดงธัมมจักกัปปวัตนสูตรเสร็จสิ้น...ด้วยอัญญาตาวินทรีย์ประชุมองค์มรรคพร้อมขณะแสดงธรรมจบลง....

ท่านประกอบแล้วซึ่งสัทธาท่านเต็มเปี่ยม
ความเพียรที่สั่งสมมาแล้ว
ความมีสติและสมาธิบริบูรณ์น้อมใจไปตามพระธรรมเทศนา
ปัญญาขณะนั้นเป็นอัญญาตาวินทรีย์ ทำให้เกิดดวงตาเห็นธรรมครั้งแรก ประชุมองค์มรรคทั้ง 8 เพื่อบรรลุโสดาปฏิมรรคได้ ท่านจึงได้ฉายาว่าอัญญาโกณทัญญะ...

เจริญธรรม

บ้างก็ว่า...สนใจใคร่รู้ในธรรมของอริยะ..ก็เท่ากับเดินทางอริยะแล้ว

ที่ควร..คือ..ตั้งแต่โสดาปัตติมรรค...ขึ้นไป..เรียกอริยะ...นี้..มรรค 1

แต่..มรรค 8 คือทางแห่งการดับทุกข์...

หากปุถุชน...ไม่คิดจะดับทุกข์...ไม่คิดจะเดินทางแห่งการดับทุกข์...ก็ไม่มีอริยะ