“.....ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ทางแห่งถ้อยคำที่บุคคลอื่นจะพึงกล่าวกะท่านมีอยู่ ๕ ประการ คือ กล่าวโดยกาลอันสมควรหรือไม่สมควร ๑ กล่าวด้วยเรื่องจริงหรือไม่จริง ๑ กล่าวด้วยคำอ่อนหวานหรือคำหยาบคาย ๑ มีจิตเมตตาหรือมีโทสะในภายในกล่าว ๑ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เมื่อบุคคลอื่นจะกล่าวโดยกาลอันสมควรหรือไม่สามควรก็ตาม จะกล่าวด้วยเรื่องจริงหรือไม่จริงก็ตาม จะกล่าวด้วยคำอ่อนหวานหรือคำหยาบคายก็ตาม จะกล่าวถ้อยคำประกอบด้วยประโยชน์หรือไม่ประกอบด้วยประโยชน์ก็ตาม จะมีจิตเมตตาหรือมีโทสะภายในกล่าวก็ตาม ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย แม้ในข้อนั้น พวกเธอพึงศึกษาอย่างนี้ว่า จิตของเราจักไม่แปรปรวน เราจักไม่เปล่งวาจาลามก เราจักอนุเคราะห์ด้วยสิ่งอันเป็นประโยชน์ เราจักมีจิตเมตตา ไม่มีโทสะในภายในเราจักแผ่เมตตาจิตไปถึงบุคคลนั้น และจักแผ่เมตตาจิตอันไพบูลย์ ใหญ่ยิ่งหาประมาณมิได้ ไม่มีเวร ไม่มีพยาบาทไปตลอดโลก ทุกทิศทุกทางซึ่งเป็นอารมณ์ของจิตนั้นดังนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลายเธอทั้งหลายถึงศึกษาด้วยอาการดังที่กล่าวมานี้แลฯ ”

น่าใช้น้อมนำศึกษา เวลาอ่านและตอบกระทู้

ต้องเห็นจิต ไม่ใช่เรา แล้วจะไม่ยึดมั่นในความคิด

คิดว่านะ

ครับจิตไม่ใช่ตน จิตเป็นจิต ความคิดเป็นความคิด

แล้วท่านเห็นจิต อย่างไรครับ

เห็นจิตทรงอยู่ รู้อยู่ ตั้งมั่นอยู่ จิตสว่างก็รู้ เศร้าหมองก็รู้ เฉยๆก็รู้

รู้อย่างไร ดูอย่างไรครับ

ใช้สติดู จริงแล้วจิตทรงอยู่เฉยๆ แต่ที่เศร้าหมอง ปรุงแต่ง เคลื่อนไหวนั้นเป็นเพราะความคิด ความคิดทำให้เกิดอารมณ์กลุ้มรุมจิต กำหนดสติรู้ อย่าเข้าไปเป็นไปจมอารมณ์ ดูความคิด มันเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป รู้สึกต้วตอนไหนดูตอนนั้น อาศัยสติปัฏฐานช่วย

ที่ผมถามนั้น เพราะตัวเองไม่เคยเห็นจิต ตรงๆเลย เห็นแต่อาการจิต หรือ จิต+เจตสิก แล้ว ดูที่ รับรู้ นึกคิด รู้สึก เท่านั้น จึงไม่เข้าใจ ครับ

ท่านคงปฏิบัติไปได้ไกลกว่าผมแล้ว จึงเห็นจิต ทรงอยู่

ที่ใครๆเห็นเป็นดวงหรือป่าวหนอ ครับ

ตอนที่เห็นจิตทรงอยู่นั้นคือตอนที่จิตวางเฉยอยู่นิ่งว่าง อยู่ แต่ตอนมีที่ความคิดกลุ้มรุมจิตนั้น ก็เห็นจิตถูกความคิดกลุ้มรุมอยู่ เสมือนห่อห้อมหุ้มแต่จิตกับความคิดแยกกันอยู่ เหมือนไข่ขาวกับไข่แดงเนื่องกันอยู่แต่เป็นคนละส่วนกัน

ส่วนที่เห็นจิตผมไม่ได้เห็นเป็นดวงๆหรอกครับ แต่เห็นด้วยความรู้สึกที่ค่อนข้างละเอียดกว่าธรรมดา เหมือนหลับตาคลำลูกบอล คือไม่ได้เห็นด้วยตาแต่รู้ได้ว่ามีอยู่ จับต้องได้อยู่ อย่างนี้

ที่เป็นดวงๆนั้นไม่ใช่จิต เพราะเป็นการสมมติขึ้นมาเพื่อการศึกษาเท่านั้น
จิต ไม่มี รูปร่าง สัณฐาน แต่อย่างใด แต่มีที่อาศัยคือในร่างกายทั่วไป
และมีช่องทางรับรู้สิ่งภายนอกได้ ๖ ทาง คือ ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ
จิตมิได้ทรงอยู่อย่างที่เข้าใจ เพราะมีการเกิดดับตลอดเวลา
ท่านจะเห็นจิตได้ก็ต่อเมื่อท่านเห็นความเกิดดับด้วยตาปัญญาได้
ในญาณที่ ๓ คือ สัมมสนญาณ
ญาณที่ ๑ ญาณที่ ๒ รู้โดยการศึกษา

ขอตอบจากภาคปฏิบัตินะเจ้าค่ะผิดถูกก็โปรดช่วยพิจารณา
ก่อนอื่นเราต้องมีความเข้าใจเกี่ยวกับกระบวนการขันธ์5
ที่บอกว่าสภาวะจิตทรงตัวอยู่นั้นหมายถึง กรณีที่จิตเป็นสมาธิ นิ่งรู้ไม่วิ่งไปจับกระแสภายนอก หรือธัมมารมณ์ภายนอกมาปรุงแต่ง ทาง หู ตา ลิ้น จมูก กาย ใจ เราก็จะเกิดสภาวะที่เรียกว่า จิตทรงอยู่เฉยๆคือจิตเป็นสมาธิ
ส่วนสภาวะที่จิตไม่ทรงตัวอยู่เกิด ดับ ตลอดเวลานั้น หมายถึง จิตที่เห็นกระแสปกิจสมุปบาท จิตเห็นการเกิดดับของสภาวะตน เห็น อารมณ์มันแปรปรวนเมื่อผัสสะมากระทบ หู ตา ลิ้น จมูก กาย ใจ จิตประเภทนี้จะรู้สึกเหมือนเห็นหนังที่ฉายซ้ำแล้วซ้ำเล่าจนเบื่อแล้วขี้เกียจ แล้วก็อาจจะเบื่อไม่อยากดูเลย พอเบื่อไม่อยากดูจิตก็จะไม่ส่งออกไปฟุ้งซ่านภายนอก แต่จิตก็นิ่งรู้อยู่เพราะจิตเป็นสมาธิ ถ้าคนธรรมดาจะไม่รู้สภวะของการเกิดดับของจิต แต่จะรู้เพียงว่ามีจิตเป็นสมาธินิ่งรู้ลงปัจจุบัณขณะ หรือมีสติตั้งมั่นนั่นเอง

ผมไม่ค่อยได้ศึกษาภาษาบาลีและบทธรรมต่างๆมากนัก ที่รู้ก็พื้นๆจากภาษาที่ท่านพุทธทาสใช้ และชอบอ่านบทแปลพระสูตรเท่านั้นเอง ยิ่งอภิธรรมนี่ไม่กระดิกเลยครับ เคยฟังตามงานศพเท่านั้นเอง ถ้าให้อ้างบาลีนี่อ้างไม่ถูกจริงๆครับยอมรับจริงๆ

แต่ที่พูดนั้นพูดจากความรู้สึก ที่รู้สึกจริงๆ ว่ารู้สึกตัวอยู่ถึงอาการรู้ที่เรียกว่าจิต อันเป็นต้นกำเนิดของความคิดความปรุงแต่งว่าเป็นก้อนความรู้สึกอยู่

ยิ่งถ้าจิตมีสมาธิความรู้สึกนี้ยิ่งนิ่งละเอียดทรงอยู่ อย่างคุณน้องkongว่า แต่ก็รู้สึกได้ว่าตัวรู้นี้มีความสั่นไหวตลอดเวลา เหมือนไม่นิ่งสนิท แต่ก็ไม่ได้สนใจที่จะกำหนดรู้ลึกเข้าไปละเอียดมากนัก เพียงแต่รู้อยู่ถึงสภาพตามธรรมดา ตามธรรมชาติของมัน

แค่คอยดูเวลามีความคิด มีผัสสะมีธรรมมารมณ์เกิด แล้วไม่หลงปรุงจนจมในความคิด ดูมันเกิด ตั้งอยู่ จางคลาย ดับไป ความทุกข์ไม่เกิดเป็นพอ

ผมคอยดู รุ้อยู่อย่างนี้ครับ