คำถามเดียว แต่มีคำตอบแต่ได้หลายคำตอบ
โลกในห้องเรียนกับโลกของความเป็นจริงแตกต่างกัน
โลกในห้องเรียนมีเพียง ๑ คำตอบ แต่โลกของความเป็นจริง
ทุกคำถามอาจมีความถูกต้องได้เกินกว่า ๑ คำตอบ
อย่าเพิ่งด่วนตัดสินว่าคำตอบใดผิด โดยการตั้งธงไว้ก่อนที่จะถาม
จะทำให้คำตอบอีกหลายๆคนผิด เช่นว่า

ครูถามนักเรียนว่ามีตังส์ ๑๐ ซื้อขนม ๓ บาทจะได้ตังส์ทอนเท่าไร
เด็กคนหนึ่งตอบทอน ๗ บาท อีกคนหนึ่งทอน ๒ บาท อีคนหนึ่งทอน ๑ บาท
อีกคนไม่ต้องทอน ส่วนใหญ่ทุกคนจะต้องตอบว่าทอน ๗ บาทเป็นคำตอบที่ถูก
ถ้าคิดให้ดีๆ คำตอบทอน ๒ บาท ทอน ๑ บาท กับ ไม่ต้องทอน
ก็เป็นคำตอบที่ถูกต้องเช่นกัน แต่คำตอบเหล่านี้จะถูกลดหลั่นลงไป
จะมองไม่เห็นความลึกซึ้งของผู้ตอบ

คำตอบแม้โลกในห้องเรียน
และโลกแห่งความจริง ต่างก็เหมือนกันครับ

แต่สติปัญญาของคนต่างหากที่ไม่เท่ากันครับ

ถ้าหากว่า โลกในห้องเรียนและ โลกแห่งความจริงมีความแตกต่างกัน
การอบรม เพิ่มพูนสติปัญญา ย่อมเป็นไปไม่ได้ครับ

จากตัวอย่างข้างบน ทุกคนตอบถูกหมดครับ

คำถามสำหรับโลก อะไรเป็นสิ่งที่ดีที่สุดของโลกที่ให้แก่เรา

ความเพลิดเพลิน เป็นสิ่งที่ดีที่สุดของโลกที่ให้แก่เรา

แต่ผมมองกลับกัน...

คำถามโลก....ต่างหากที่มีได้หลายคำตอบ
แต่คำถามธรรม...มึที่สุดเพียงคำตอบเดียว...

ตัวอย่างเช่น...

ทำอย่างไรประชาชนจะเป็นสุข?...
ทางโลก....
นักเศรษฐศาสตร์.....ก็ว่า...ถ้าเศรษฐกิจดี...อย่างอื่นก็ดีตาม
นักนิติศาสตร์...ก็ว่า...กฎหมายต้องดี...เพราะเป็นพื้นฐานทุกอย่างในสังคม
นักปกครอง...ก็ว่า..ถ้าสังคมดีมีความสงบ....อย่างอื่นๆก็ตามมาเอง
นักการศึกษา..ก็ว่า...ถ้าประชาชนความรู้ดี..มีความสามารถ...ก็สร้างอย่างอื่นดีขึ้นมาได้
หมอพยาบาล..ก็ว่า...แม้อย่างอื่นจะดีทั้งหมด...แต่หากสุขภาพของประชาชนไม่ดี...คนก็มีความสุขไม่ได้

ทางธรรม....มีคำตอบเดียว..คือ

จะสุขได้..เมื่อหมดทุกข์...
สิ่งที่มีอยู่จริงมีเพียงอย่างเดียวคือนิพพาน...อย่างอื่นถีงมีอยู่ ก็ไม่ได้มีอยู่จริง

เราทุกข์...จิตใจดิ้นรนเป็นทุกข์..เพราะ....ไปยึดกับสิ่งที่เป็นจริงไปไม่ได้..เป็นสิ่งที่ไม่มีอยู่จริง...สิ่งที่ไม่ได้เป็นความจริง...สิ่งที่มีขึ้นชั่วคราว...มีขึ้นมาแล้วก็ต้องสลายคืนไป
ไปยึด..เพราะเข้าใจผิด...ไม่เห็นตามความเป็นจริง
เพราะ...ไม่เห็นตามความเป็นจริง...ยังเห็นว่าเราคือร่างกาย...ต้องทำให้ร่างกายดี...จึงจะมีความสุข...ทางโลกจึงได้กำเนิดวิชาการต่างๆ....แตกแขนงออกไปมากมาย...คำตอบทางโลกจึงมีมากมายหลายทาง

ผมเข้าใจที่ลุงหมาน..จะสื่อนะครับ...เพียงผมอยากตั้งข้อสังเกตให้เห็นว่า...หากยังมีหลายๆคำตอบอยู่...นั้นแสดงว่า...ยังอยู่ในส่วนของโลกอยู่..หรือ..โลกียะอยู่...ยังเคลื่อนได้อยู่...ยังเป็นมรรคอยู่....ยังทุกข์อยู่....ยังไม่ข้ามไปที่ผล
คืออรหัตผล...(โสดาปัตติผล..สกทาคามีผล...อนาคามีผล...ยังมีอาการต้องเคลื่อนไปอยู่..ยังไม่นิ่ง).