ในหลักคำสอนของพระพุทธเจ้า
ไม่เคยสอนว่า วิญญาณเวียนว่าตายเกิด
ถ้ายังเข้าใจกันว่าวิญญาณเวียนว่ายตายเกิดอยู่

ต้องคิดใหม่ เพราะไม่ใช่คำสอนของพระพุทธเจ้า

จิตเป็นจิตเป็นวิญญาณขันธ์
เป็นนามธรรมที่ไม่ใช่ตัวตน
ไม่ใช่สัตว์บุคคลเป็นธรรมะ
เป็นสิ่งที่มีจริงเป็น1ในขันธ์5

ไม่มี วิญญาณ เวียนว่ายตายเกิด
มีแต่จิต ที่เวียนว่ายตายเกิด
แต่
จิตที่เวียนว่ายตายเกิด ก็ไม่ใช่จิตดวงเดิมที่เวียนว่ายตายเกิด
ซึ่ง
จิตดวงเดิมทำหน้าที่สุดท้าย คือจุติ ดับไปพร้อมด้วยชีวิตินทรีย์
โดย แรงกรรมประมวลไป เป็นปฏิสนธิจิตดวงใหม่ มีชีวิตินทรีย์ใหม่รักษาภพดำรงภพของจิตดวงนี้ไว้ใหม่อุบัติขึ้น เวียนว่ายตายเกิด
กล่าวได้ว่า
จิต ไม่อาจแสวงหาภพได้โดยตัวมันเอง ไม่อาจท่องเที่ยวไปโดยตัวมันเอง ต้องเป็นไปตามอำนาจแห่งเหตุปัจจัย เวียนว่ายตายเกิดในสังสารวัฏฏ์ ตราบนานเท่านาน

อธิบายซะจนละเอียดเลย จะมาอธิบายมั่งเลยไปไม่เป็นเลย

ในศาสนาพราหมณ์ถือว่า ในตัวคนเรามี “วิญญาณ” อันถาวรซึ่งเป็นตัว
ตนแท้ เป็นผู้พูด ผู้ทำ ผู้รู้ ผู้เสวยผลกรรม ผู้เกิดในภพใหม่ ในเรื่องนี้

พุทธดำรัสตอบ “.....ดูก่อนโมฆบุรุษ เธอรู้ธรรมอย่างนี้ที่เราแสดงแก่ใครเล่า
ดูก่อนโมฆบุรุษ วิญญาณอาศัยปัจจัยประชุมกันเกิดขึ้น เรากล่าวโดย
ปริยายเห็นอเนกมิใช่หรือ ความเกิดแห่งวิญญาณ เว้นจากปัจจัยมิได้มี ดู
ก่อนโมฆบุรุษ ก็เมื่อเป็นดังนั้น เธอกล่าวตู่เราด้วย
ขุดตนเสียด้วย จะประสบบาปมิใช่บุญมากด้วย เพราะทิฐิที่ตนถือชั่วแล้ว

ดูก่อนโมฆบุรุษ ความเห็นของเธอจักเป็นไปเพื่อโทษไม่เป็นประโยชน์
เพื่อทุกข์ตลอดกาลนาน
“ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย วิญญาณอาศัยปัจจัยใดๆ เกิดขึ้น ก็ถึงความนับ
(เรียกชื่อ) ด้วยปัจจัยนั้นๆ วิญญาณอาศัยจักษุและรูปเกิดขึ้น ก็ถึงความ
นับว่าจักขวิญญาณ วิญญาณอาศัยโสตและเสียงเกิดขึ้น ก็ถึงความนับว่า

โสตวิญญาณ วิญญาณอาศัยฆานะ และกลิ่นเกิดขึ้น ก็ถึงความนับว่าฆานวิญญาณ
วิญญาณอาศัยชิวหาและรสเกิดขึ้น ก็ถึงความนับว่าชิวหา
วิญญาณ ชิวหาวิญญาณอาศัยมนะและธรรมารมณ์เกิดขึ้น

ก็เรียกว่ามโนวิญญาณ เปรียบเหมือนไฟอาศัยเชื้อใดๆ ติดขึ้น
ก็ถึงความนับด้วยเชื้อนั้นๆ ไฟอาศัยไม้ติดขึ้น ก็ถึงความนับว่าไฟไม้
ไฟอาศัยป่าติดขึ้น ก็ถึงความนับว่าไฟป่า ไฟอาศัยหญ้าติดขึ้น


ก็ถึงความนับว่าไฟหญ้า ไฟอาศัยมูลโคติดขึ้น ก็ถือความนับว่าไฟโคมัย
ไฟอาศัยแกลบติดขึ้น ก็ถึงความนับว่าไฟแกลบ ไฟอาศัยหยากเยื่อติด
ขึ้น ก็ถึงความนับว่าไฟหยากเยื่อ ฉันใด

“ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ฉันนั้นเหมือนกันและวิญญาณอาศัยปัจจัยใด ๆ
เกิดขึ้น ก็ถึงความนับด้วยปัจจัยนั้นๆ ”

อวิชชา เป็นปัจจัยให้เกิด สังขาร
สังขาร เป็นปัจจัยให้เกิด วิญญาณ

เมื่อยังไม่รู้ จึง คิดปรุง เอาสิ่งต่างๆอุปทานขันธ์ทั้งกุศลและอกุศลมาคลุกๆรวมกัน
ออกมาเป็น "วิญญาณ" ๆตัวนี้คือ กายใน(อทิสมานกาย)

เป็นสำนวนคนไทย

แต่ความสำคัญอยู่ที่ทิฏฐิครับ

คือความเชื่อในเรื่องภพชาติใหม่

รวมความหมายถึงการตกนรก ขึ้นสวรรค์ หรือเกิดในภพโลกมนุษย์

จนกว่าจะหลุดพ้น

...........